tailieunhanh - Phần đề trong các loại câu nghi vấn, cầu khiến và cảm thán của tiếng Việt

Trong bài viết này, người viết vận dụng lí thuyết ngữ pháp chức năng của Halliday để triển khai vào câu tiếng Việt mà cụ thể là các loại câu nghi vấn, cầu khiến và cảm thán để thấy được sự đa dạng của phần Đề trong câu tiếng Việt. | Tạp chí Khoa học Số 73 Tháng 6 2023 91 PHẦN ĐỀ TRONG CÁC LOẠI CÂU NGHI VẤN CẦU KHIẾN VÀ CẢM THÁN CỦATIẾNG VIỆT Nguyễn Thị Hồng Vân Trường Đại học Thủ đô Hà Nội Tóm tắt Trong tiếng Việt chức năng cú pháp lấy trật tự từ làm trọng. Khi những thay đổi trật tự từ xảy ra ý nghĩa của câu về cơ bản bị ảnh hưởng. Những thay đổi trật tự từ tạo ra những phần Đề khác nhau trong câu tiếng Đề là một phạm trù nổi bật gắn với những chức năng cụ thể phản ánh sự lựa chọn mang tính chủ quan kinh nghiệm và thái độ của người nói viết trong sự phát triển ngôn bản. Trong bài báo này người viết vận dụng lí thuyết ngữ pháp chức năng của Halliday để triển khai vào câu tiếng Việt mà cụ thể là các loại câu nghi vấn cầu khiến và cảm thán để thấy được sự đa dạng của phần Đề trong câu tiếng Việt. Từ khóa Câu nghi vấn câu cầu khiến câu cảm thán phần Đề ngữ pháp chức năng của Halliday. Nhận bài ngày gửi phản biện chỉnh sửa và duyệt đăng ngày . Liên hệ tác giả Nguyễn Thị Hồng Vân Email nthvan@ 1. MỞ ĐẦU Phần Đề là hệ thống được lựa chọn để hiện thực hóa chức năng ngôn bản của ngôn ngữ. Theo Halliday 8 chức năng ngôn bản được xem là chức năng phương tiện của ngôn ngữ bởi vì hệ thống thuyết minh cho ý nghĩa ngôn bản đóng vai trò trong tổ chức kí hiệu học của ý nghĩa liên nhân những ý nghĩa này liên quan đến mối quan hệ xã hội ứng với tình huống lời nói và ý nghĩa kinh nghiệm những ý nghĩa này liên quan đến tính chất của các tham thể quá trình và chu cảnh chứa đựng trong lời nói . Điều này có nghĩa là chức năng ngôn bản có quan hệ với cấu trúc kinh nghiệm và ý nghĩa liên nhân với tư cách là thông tin được chia sẻ giữa người nói nghe và người viết đọc. Thông tin liên quan đến người nói có thể được nhìn nhận qua hệ thống phần Đề. Halliday 8 308 giải thích điểm này theo cách sau đây phần Đề là một hệ thống của câu và nó được hiện thực hóa bởi chuỗi các yếu tố được sắp đặt trong câu - phần Đề xuất hiện trước tiên . Phân tích phần Đề của câu trong ngôn bản .