tailieunhanh - Chế độ “duyệt tuyển” dưới thời Gia Long (1802-1820) và Minh Mạng (1820-1841)

Bài viết bắt đầu từ việc khái lược về chế độ duyệt tuyển ở Việt Nam trước thế kỉ XVIII, rồi từ đó tập trung làm rõ chế độ duyệt tuyển được thực hiện dưới thời Gia Long và Minh Mạng. Tác giả chủ yếu sử dụng phương pháp lịch sử, phân tích, thống kê sử liệu từ nguồn thư tịch cổ của Việt Nam để làm rõ quá trình thực hiện chế độ duyệt tuyển qua hai triều vua Gia Long và Minh Mạng. | HNUE JOURNAL OF SCIENCE DOI Social Sciences 2022 Volume 67 Issue 3 pp. 85-96 This paper is available online at http CHẾ ĐỘ DUYỆT TUYỂN DƯỚI THỜI GIA LONG 1802 - 1820 VÀ MINH MẠNG 1820 - 1841 Bùi Gia Khánh Khoa Sư phạm Khoa học Xã hội Trường Đại học Sài Gòn Tóm tắt. Bài viết bắt đầu từ việc khái lược về chế độ duyệt tuyển ở Việt Nam trước thế kỉ XVIII rồi từ đó tập trung làm rõ chế độ duyệt tuyển được thực hiện dưới thời Gia Long và Minh Mạng. Tác giả chủ yếu sử dụng phương pháp lịch sử phân tích thống kê sử liệu từ nguồn thư tịch cổ của Việt Nam để làm rõ quá trình thực hiện chế độ duyệt tuyển qua hai triều vua Gia Long và Minh Mạng. Mục đích của chế độ duyệt tuyển thời Gia Long và Minh Mạng cũng nhằm để phân loại dân đinh thành các hạng khác nhau để đánh thuế đồng thời lấy đó làm căn cứ để tuyển lính. Kết quả nghiên cứu cho thấy từ thời Gia Long 1802 - 1820 cho đến Minh Mạng 1820 - 1841 hoạt động duyệt tuyển ngày càng trở nên quy cũ hơn gắn liền với quá trình tập trung quyền lực của nhà nước quân chủ. Bên cạnh đó những khó khăn trong quá trình thực hiện duyệt tuyển ở khu vực miền núi phía Bắc cũng cho thấy triều đình trung ương chưa thể chi phối hoàn toàn khu vực này ngay cả trong giai đoạn chính quyền trung ương hoàn thiện nhất dưới thời Minh Mạng. Từ khóa tuyển lính triều Nguyễn Gia Long Minh Mạng duyệt tuyển binh lính. 1. Mở đầu Duyệt tuyển tức là duyệt dân tuyển lính . Duyệt là kiểm tra sổ đinh phân loại các hạng dân đinh để đánh thuế và bắt lính bổ sung vào quân đội. Đây là một chế độ đặc biệt quan trọng trong chính sách cai trị của các triều đại quân chủ Việt Nam trong lịch sử. Duyệt tuyển còn biểu thị cho quyền lực của bộ máy trung ương chi phối xuống tận xã thôn. Thông qua duyệt tuyển nhà nước nắm được dân số theo địa bàn cư trú ở phạm vi nhỏ nhất phân loại dân số để thu thuế đồng thời bổ sung lực lượng cho quân đội chính quy. Kế tiếp kinh nghiệm và truyền thống trị nước từ các triều đại trước triều Nguyễn .