tailieunhanh - Phát triển mô hình thủy văn tham số phân bố MARINE trong bài toán dự báo lũ, áp dụng thí điểm cho lưu vực sông Nậm Mu

Nghiên cứu này sẽ trình bày các kết quả đạt được trong phát triển công cụ mô hình toán thủy văn thông số phân bố hiện đại Marine để giải bài toán dự báo lũ. Các kết quả đạt được khi triển khai áp dụng thí điểm cho lưu vực sông Nậm Mu, với tập số liệu 19 năm đã cho thấy, mô hình Marine sau khi được phát triển mới đã cho kết quả mô phỏng khá tốt, hệ thống đã mô phỏng đường quá trình lũ, sai số đỉnh lũ và thời gian xuất hiện đỉnh là khá hợp lý. | Bài báo khoa học Phát triển mô hình thủy văn tham số phân bố MARINE trong bài toán dự báo lũ áp dụng thí điểm cho lưu vực sông Nậm Mu Bùi Đình Lập1 Trần Hồng Thái2 Phạm Thị Hương Lan3 1 Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia Nghiên cứu sinh của Trường Đại học Thủy Lợi lapbuidinh@ 2 Tổng cục Khí tượng Thủy văn 3 Trường Đại học Thủy Lợi lanpth@ Tác giả liên hệ lapbuidinh@ Tel. 84 904356641 Ban Biên tập nhận bài 25 12 2020 Ngày phản biện xong 9 2 2021 Ngày đăng bài 25 3 2021 Tóm tắt Bài toán dự báo lũ phục vụ công tác giảm nhẹ thiên tai và quản lý rủi ro nguồn nước là nhiệm vụ đang ngày càng trở lên cấp thiết do tài nguyên nước Việt Nam đang ngày càng khan hiếm trong khi các công cụ mô hình tính toán và công nghệ dự báo lũ ở nước ta còn nhiều hạn chế. Nghiên cứu này sẽ trình bày các kết quả đạt được trong phát triển công cụ mô hình toán thủy văn thông số phân bố hiện đại Marine để giải bài toán dự báo lũ. Các kết quả đạt được khi triển khai áp dụng thí điểm cho lưu vực sông Nậm Mu với tập số liệu 19 năm đã cho thấy mô hình Marine sau khi được phát triển mới đã cho kết quả mô phỏng khá tốt hệ thống đã mô phỏng đường quá trình lũ sai số đỉnh lũ và thời gian xuất hiện đỉnh là khá hợp lý. Kỹ thuật điều khiển tham số tối ưu đa mục tiêu MSCE_UA đã giúp cải thiện đáng kể chất lượng mô phỏng hệ thống của mô hình Marine chỉ số NASH kiểm định trung bình các năm đạt mức 67 . Sự thành công của công trình nghiên cứu này đã cải thiện đáng kể tính khả thi của mô hình Marine khi triển khai ứng dụng trên diện rộng cho nhiều lưu vực khác nhau trên lãnh thổ Việt Nam. Từ khóa Tối ưu đa mục tiêu Mô hình thủy văn phân bố Ước tính tham số. 1. Mở đầu Bài toán dự báo lũ phục vụ công tác giảm nhẹ thiên tai và quản lý rủi ro nguồn nước là nhiệm vụ đang ngày càng trở lên cấp thiết do tài nguyên nước Việt Nam đang ngày càng khan hiếm suy giảm cả về số lượng và chất lượng kèm theo đó hạn hán và lũ lụt xảy ra gay gắt ở cả quy mô mức độ và thời