Mới sáng tinh mơ mà Dung lớp trưởng đã vào tận nhà lay tôi đang ngủ trên giường.
- Dậy đi, nàng công chúa ngủ trong lâu đài. Bạn biết là hôm nay tụi mình đi lao động ở nghĩa trang liệt sĩ nhân ngày 27-7 không?
- Ủa, chủ nhật mà... À mình nhớ ra rồi. Tôi cảm ơn Dung và vội dậy đánh răng rửa mặt.
Thoáng chốc sân chơi nhà tôi đã ồn ào đủ thứ giọng cười. Chả là muốn đến nghĩa trang của tỉnh các bạn đều phải đi trên một con lộ độc đạo mà con lộ lớn ấy lại chạy trước nhà tôi mấy bước.
Trời chưa sáng rõ, mà hơi nước của trận mưa hôm qua còn giấu những gương mặt của bạn bè. Chỉ những tiếng nói giúp tôi có thể nhận ra được những bạn nào.
Chúng tôi phân công những bạn có xe đạp chở những bạn không có xe. Và chỉ một thời gian ngắn chúng tôi đã bon bon trên đường. Âm thanh kim khí của những công cụ lao động va vào nhau loảng xoảng. Mấy đứa con gái chúng tôi ngồi sau xe không phải vác cuốc giá mà phải cẩn thận với những vòng hoa nhỏ, những bó nhang (hương) và nhất là những cây hồng, cây bông mười giờ...
Và bây giờ chúng tôi đã tập hợp tại sân xi măng rộng mênh mông, trước mặt là đài cao vút lên không gian với dòng chữ lớn: “Tổ quốc ghi công”.
Các thầy các cô đã có mặt tự lúc nào. Bộ quần áo công nhân bó gọn người cô giáo Hoa dạy văn khiến tôi thoáng chút ngạc nhiên. Dường như không phải là người cô dịu dàng tha thướt với tà áo dài mỗi sáng trên sân trường mà giờ đây oai nghiêm như một cô công an đang làm nhiệm vụ. Các lớp bạn cũng được tập hợp thành khối hình chỉnh tề như một đội quân chính qui. Trong tay bạn nào cũng có sẵn dụng cụ lao động để sắp sửa bước vào “chiến đấu”.
Sau khi được phân công, lớp chúng tôi quay tụ lại nơi khu vực mà mình lao động. Qua bao thời gian thiếu bàn tay chăm sóc thường xuyên, những ngôi mộ bị che lấp bởi cỏ tranh, cỏ mọc bời bời vắ xanh um lên bởi những trận mưa mát mẻ. Đây đó một vài con chim làm tổ trong nơi hoang vắng bay vút lên trời một cách vội vã và hốt hoảng.
Những bạn trai và thầy chủ nhiệm đang hăng hái “tấn công” rừng cỏ hung hãn. Mặc dầu còn nhỏ tuổi nhưng một vài bạn đã sử dụng cây dao phát khá thành thạo. Mỗi một nhát dao lướt ngang trên mặt đất là một vùng trống được hiện ra, lưỡi dao cứ liếm dần từng mảng cỏ. Một số bạn thì chỉ cầm những cây dao chặt từng gốc tranh. Hai chàng cầu thủ khỏe mạnh Nam và Cường giờ đang cầm hai chiếc giá “càn lướt” lên phía trước để lại từng mảnh đất và đám cỏ ngã rạp. Tất cả làm việc trong không khí vui vẻ say sưa. Tiếng cười nói râm ran. Tiếng la hét vang động khắp nơi. Và thật là nhộn nhịp khi thấy ở đây nhiều hình nhiều vẻ của công việc lao động. Người lúi húi, kẻ lom khom, người thì cầm giá, kẻ cầm dao, người thì nghiêng mình phát cỏ, kẻ thì hùng hục ủi giá như những chiếc xe ủi...
Bọn con gái tụi tôi thì được giao nhiệm vụ nhẹ nhàng hơn. Bạn Mai đang cầm chiếc kéo cắt cây kiểng của nhà mình tỉa tót những hàng cây cảnh để nó có hình thù gọn ghẽ và đẹp đẽ. Dung thì nhặt từng gốc cỏ sau khi đã đào bới kỹ càng để chuẩn bị đặt vào vườn hoa liệt sĩ những chậu hồng mơn mởn mà lá còn rất non, cành bụ bẫm và những nụ hoa tròn căng đang sắp nở. Bạn Liên thì giành phần mình được ươm những bông mười giờ đang còn nũng nịu cong queo chưa tỉnh giấc với những cái nụ chúm chím như muốn thức. “Hà tiểu thư” của lớp tôi thì đang ve vuốt và nựng những búp hồng khiến Dung quạu quọ: “Có xê ra cho người ta làm không? Gãy mất cái nụ hồng lớn bây giờ!” Hà vuốt nhẹ vào má Dung đã đỏ gay vì trời nắng:
- Cái nụ lớn này mà cũng sợ gãy mất à... Rồi bạn ù té chạy, và vừa ca một bài hát nào đó vừa cầm thùng đến con kênh xa ở phía đầu kia.
Những ngôi mộ xếp ngay ngắn theo hàng, theo lớp như thể các anh vẫn còn đứng trong một đội ngũ giờ đã phô ra. Một số lớn “nhân lực” của trường đang quét vôi và kẻ tên những tấm bia bị rêu và đất xóa mờ.
Trời càng về trưa càng nóng, mặt trời vội vã phơi khô những ngôi mộ làm cho chúng trở nên trắng lóa, đẹp đẽ uy nghiêm. Chúng tôi mỗi đứa cầm nén nhang kính cẩn đặt trước từng ngôi mộ. Cả một không gian lớn đầy hương khói. Mùi thơm ngào ngạt tạo nên một cảm giác thật lạ lùng. Tiếng ồn ào giảm hẳn đi. Cả một khối đông người như vậy mà giờ đây im phăng phắc. Hà đang bước nặng nề từ một ngôi mộ để đi ra, mắt bạn nhòa nước mắt. Ai cũng biết rằng chú của bạn đang nằm yên nghỉ và là một trong những ngôi mộ đó.
Đã đến mười giờ, tiếng còi vang lên để tập hợp các bạn lại. Ai cũng lấm lem và mặt mày nhễ nhại mồ hôi. Cả một khu nghĩa trang như mới mẻ hẳn lên. Đài liệt sĩ trở nên uy nghi hơn, cao vút hơn khi xung quanh trống trải và chỉ có những ngôi mộ nổi lên là rất rõ. Thầy bí thư đoàn đã khen ngợi chúng tôi đã hoàn thành nhiệm vụ, thầy đánh giá tinh thần lao động hăng say này là thể hiện lòng biết ơn đầy tình nghĩa và rất đạo đức của chúng tôi với những người đã ngã xuống cho Tổ quốc.
Chúng tôi ra về mà ai cũng lặng lẽ như đang tự suy nghĩ về công ơn của những liệt sĩ đã hy sinh để có đất nước độc lập ngày hôm nay. Những bông mười giờ đã nở. Chúng bẽn lẽn nhìn chúng tôi như xin lỗi, biết ơn. Chào hoa nhé, hoa hãy nở sắc thắm cùng với những bông hoa hồng... hoa hãy làm đẹp lòng những người đã ngủ yên trong lòng đất, hoa hãy canh thức những giấc ngủ đó nghe.