Dân tộc Việt Nam có truyền thống đoàn kết lâu đời. Từ xưa đến nay, đất nước ta bao phen bị giặc ngoại xâm, nhưng nhờ tinh thần đoàn kết dân tộc, nhân dân ta đồng tâm hợp lực, kiên quyết chống trả quân thù, giữ vững nền độc lập, thống nhất Tô quốc.
Tinh thần đoàn kết đó được ghi lại trong câu tục ngữ giàu hình ảnh:
“Một cây làm chẳng nên non,
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao”.
Câu tục ngữ có ý nghĩa như thế nào và thực tế đã chứng minh ra sao?
Tìm hiểu ý nghĩa câu tục ngữ, em nhận thấy: một cây đứng riêng rẽ, dù có to đến đâu cũng chỉ là một nét mong manh trên cái nền rộng lớn của thiên nhiên. Nó không tạo được cái thế vững chãi to lớn hay gây cảm giác chắc chắn, chỉ một cơn gió to đủ có thể vật ngã được. Trái lại, ba cây mọc gần nhau, cành lá rườm rà che đỡ lẫn nhau có thể cản được sức gió, tạo thành bóng râm làm mát một vùng gợi ta nghĩ đến một khu rừng, một quả đồi, một hòn núi.
Từ sự quan sát hình ảnh trong thiên nhiên, câu tục ngữ gợi cho ta liên tưởng đến sự hợp quần, sự đoàn kết trong cuộc sống con người. Thấy kết quả của loài cây khi mọc gần nhau, con người chắc hẳn sẽ nảy ra ý phải đoàn kết, tương thân, tương trợ. Đó chính là ý nghĩa mà câu tục ngữ muôn nhắn nhủ người đời. Thử nghĩ, số nhiều thường hơn đơn lẻ cả về vật chất lẫn tinh thần. Có nhiều cánh tay cùng làm thì công việc mau chóng hoàn thành, dù công việc đó to lớn, khó khăn. Nhiều bộ óc cùng nghĩ thì kết quả sẽ chắc chắn hơn. Ngày nay khoa học ngày càng tiến bộ cũng là do trí tuệ nhiều người đã hợp tác với nhau.
Trong lịch sử đấu tranh dựng nước, giữ nước, sử sách còn ghi lại biết bao câu chuyện hợp quần chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta. Em quên sao được hội nghị của các bô lão tại điện Diên Hồng ngày xưa khi nước nhà bị giặc Nguyên xâm lấn. Khi vua Trần Nhân Tông nói về thế ta, thế giặc, rồi hỏi: “Nên hòa hay nên đánh?”, các bô lão đã đồng thanh: “Đánh!”. Và giặc Nguyên hung hãn đã bị đánh tan. Trong cuộc sống hàng ngày, bà vẫn thường kể cho chúng em nghe câu chuyện “Bó đũa”. Chuyện kể về một người cha gọi các cọn mình lần lượt đến và đưa cho một bó đũa rồi bảo từng người bẻ bó đũa ấy. Từ người anh cả đến người em út, không ai có thể bẻ gãy nổi bó đũa. Bấy giờ người cha bèn cởi bó đũa ra, bẻ từng chiếc một cách dễ dàng. Các con cùng nói:
- Thưa cha, lấy từng chiếc mà bẻ thì có khó gì!
Người cha liền bảo:
- Đúng! Như thế các con đều thấy: chia lẻ ra thì yếu, hợp lại thì mạnh. Vậy các con phải biết đùm bọc lấy nhau.
Bài học từ câu chuyện “Bó đũa” phải chăng cũng là bài học “đoàn kết thì sống”. Bằng cách nói ngụ ý, giàu hình ảnh, câu tục ngữ khuyên nhủ chúng ta một điều hết sức cần thiết trong cuộc sống “Chia rẽ thì chết, đoàn kết thì sống”. Con người không thể sống đơn độc một mình, mà bao giờ cũng sống trong tập thể: gia đình, làng xã, khu phố, lớp học, cơ quan, xí nghiệp... rộng hơn là quốc gia và lớn hơn là cộng đồng xã hội loài người. Em ước mong sao trên trái đất này tất cả các dân tộc đều đoàn kết lại để chống chiến tranh, chống đói nghèo và bệnh tật, cùng đấu tranh cho hòa bình, tự do, hạnh phúc và tiến bộ xã hội.