Đề bài:
Từ ý kiến dưới đây, anh (chị) suy nghĩ gì về việc “chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới”? “Cái mạnh của con người Việt Nam là sự thông minh và nhạy bén với cái mới. Nhưng bên cạnh cái mạnh đó vẫn tồn tại không ít cái yếu. Ấy là những lỗ hổng về kiến thức cơ bản do thiên hướng chạy theo những môn học “thời thượng”, nhất là khả năng thực hành và sáng tạo bị hạn chế do lối học chay, học vẹt nặng nề”. (Theo Vũ Khoan, Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới)
Bài làm
Bước sang thế kỷ mới, đất nước đứng trước biết bao khó khăn, thử thách. Để có thể vượt qua tất cả, vươn lên sánh ngang cùng thế giới mỗi chúng ta cần phải chuẩn bị cho mình hành trang thật chu đáo mà một trong những điều quan trọng cần thiết trong đó là tự nhận thức một cách đúng đắn về chính bản thân mình, nói như Vũ Khoan trong “Chuẩn bị hành trang vào thế kỷ mới”: “Cái mạnh của con người Việt Nam là sự thông minh và nhạy bén với cái mới. Nhưng bên cạnh cái mạnh đó vẫn tồn tại không ít cái yếu. Ấy là những lỗ hổng về kiến thức cơ bản do thiên hướng chạy theo những môn học “thời thượng”, nhất là khả năng thực hành và sáng tạo bị hạn chế do lối học chay, học vẹt nặng nề”.
Nếu như mỗi bước ngoặt trong cuộc đời là một chuyến đi xa thì cuộc đời con người sẽ là hành trình dài của những chuyến đi. Lên đường là để đến nơi, để chinh phục và để lại tiếp tục những cuộc hành trình mới, từ đó con người trưởng thành hơn lên. Nhưng để mỗi cuộc hành trình đó đều đến đích, cũng giống như một cuộc lên đường, mỗi người phải chuẩn bị hành trang cho mình. Hành trang để ta có thêm niềm tin, vững vàng tiến bước, hành trang để ta có thêm sức mạnh băng qua mọi khó khăn, thử thách. Nếu không tự trang bị cho mình, thì sẽ phải đứng trước nguy cơ tụt hậu. Xã hội đang ngày càng phát triển. Cùng với đó là nhu cầu toàn cầu hóa, nhu cầu hội nhập. Nước ta đứng trước rất nhiều những cơ hội nhưng thử thách cũng vô cùng gian nan. Vốn có một xuất phát điểm thấp, để bắt kịp với trình độ phát triển của thời giới đòi hỏi phải có sự cố gắng rất nhiều của mỗi cá nhân cũng như của toàn xã hội. Mỗi chúng ta, đặc biệt là những người trẻ tuổi, chúng ta cần phải biết được những điểm yếu và thế mạnh của mình để từ đó có hướng khắc phục và phát huy. Vũ Khoan đã hoàn toàn có lý khi chỉ ra rằng điểm mạnh của người Việt Nam là sự thông minh và nhạy bén với cái mới. Thực tế sự phát triển của lịch sử dân tộc ta đặc biệt trong những năm gần đây đã là minh chứng cho nhận định đó. Càng ngày càng có nhiều những học sinh, sinh viên Việt Nam đứng lên khẳng định được mình trong những môi trường đòi hỏi khắc nghiệt của quốc tế. Các cuộc thi ôlimpic quốc tế đạt giải cao, những công trình nghiên cứu, những tài năng được thế giới đề cao và thừa nhận... Đó chính là những biểu hiện cho một dân tộc tuy nhỏ bé nhưng giàu truyền thống hiếu học, thông minh, chăm chỉ. Không chỉ có thế, người Việt Nam còn là những con người có khả năng nắm bắt kỹ thuật công nghệ mới cao, có khả năng nhạy bén với cái mới. Các thiết bị kỹ thuật nước ngoài được chuyển giao cho Việt Nam được nhanh chóng đưa vào vận hành thành thạo, sử dụng có hiệu quả. Thậm chí chúng ta còn luôn có những sáng kiến cải tiến cho phù hợp với tình hình thực tế của đất nước: điều kiện địa hình, thời tiết, nhân lực..., phát huy một cách tối đa hiệu quả và năng suất. Trong quá trình tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa, với những chủ trương phù hợp của Đảng, nước ta luôn định hướng “đi tắt, đón đầu”, tiếp cận thông tin và công nghệ một cách nhanh nhất, rút ngắn thời gian, rút ngắn chặng đường đi đến bắt kịp với trình độ phát triển của thế giới. Với những thế mạnh ấy, đất nước ta đang tiến dần hơn đến với trình độ phát triển của thế giới.
Nhận thức được những điểm mạnh này của bản thân, khi chuẩn bị hành trang bước vào thế kỉ mới, mỗi chúng ta cần phải không ngừng củng cố, phát triển nó hơn lên, trở thành động lực chính. Việc chuẩn bị hành trang cho tương lai tất nhiên không thể chỉ dừng lại ở đó. Triết học Mác - Lênin đã chỉ ra: Một sự vật, hiện tượng tồn tại luôn là sự thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập. Bên cạnh những mặt tích cực, vẫn luôn tồn tại những mặt tiêu cực, vừa như rào cản lại vừa là động lực thúc đẩy xã hội phát triển. Để chuẩn bị hành trang cho tương lai, chúng ta cũng cần phải nhận thức rõ được điều đó, bên cạnh những mặt mạnh, cần thấy được những điểm còn yếu kém để có định hướng phát triển. Những điểm yếu được Vũ Khoan chỉ ra ở đây chính là: “những lỗ hổng về kiến thức cơ bản do thiên hướng chạy theo những môn học “thời thượng”, nhất là khả năng thực hành và sáng tạo bị hạn chế do lối học chay, học vẹt nặng nề”. Trong thời cơ cũng vẫn luôn tiềm ẩn những thách thức. Việc nhanh chóng tiếp cận với tiến bộ thế giới, việc “đi tắt, đón đầu” cũng kéo theo nhiều vấn đề, nếu như không có hướng khắc phục sẽ cản trở quá trình phát triển. Việc chạy theo các môn “thời thượng” khiến bị hổng một lượng lớn các kiến thức cơ bản, nếu không kịp thời bổ sung sẽ dẫn tới tình trạng có ngọn mà không có gốc, không đảm bảo cho quá trình phát triển bền vững. Đó là quan điểm lệch lạc về việc chỉ cần học tốt và chuyên sâu một số môn cần thiết dẫn đến tình trạng học lệch ở một bộ phận lớn học sinh hiện nay. Một con người chỉ có thể thực sự tự tin khi được trang bị một cách đầy đủ kiến thức cơ bẳn về mọi mặt. Bên cạnh đó còn là những hạn chế về khả năng thực hành và sáng tạo. Khi đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, khi chạy theo những môn học đang thịnh hành trên thế giới chúng ta vướng phải không ít những trở ngại: trình độ phát triển chưa cao nên chưa thể đáp ứng được đầy đủ yêu cầu mới, thời đại mới dẫn đến tình trạng học chay, học vẹt. Đấy là chưa kể đến ảnh hưởng của hình thức giáo dục mang tính truyền thống: thuyết giảng là chính, năng lực hướng dẫn thực hành và sáng tạo của giáo viên còn yếu, thói quen học vẹt, ỷ lại, chưa chủ động của học sinh... Điều này khiến cho việc giáo dục, đào tạo trở nên kém hiệu quả.
Trên đây, để bàn về việc chuẩn bị hành trang bước vào thế kỷ mới, Vũ Khoan chỉ tập trung bàn về việc chuẩn bị về mặt tri thức, kĩ năng kĩ xảo trong công việc. Tất nhiên, để có thể tự tin bước vào tương lai, chỉ thế thôi chưa đủ nhưng cũng phải khẳng định rằng đó là điều quan trọng, tiên quyết trong quá trình đó. Thế giới đang, ngày càng phát, triển hướng tới trình độ cao, hướng tới nền kinh tế tri thức, không ngừng củng cố và nâng cao trình độ chuyên môn, hiếu biết của mình sẽ là điều vô cùng cần thiết cho quá trình hội nhập. Hội nhập là con đường tất yếu nên vấn đề chuẩn bị hành trang là yếu tố sống còn, quyết định vận mệnh một quốc gia, dân tộc theo hướng phát triển hay tụt hậu. Mỗi con người trong đất nước đó cần luôn là một cá nhân chủ động, tích cực, sáng tạo, trong một tập thể tích cực và sáng tạo. Điều này càng đặc biệt có ý nghĩa quan trọng đối với những người trẻ tuổi. Hồ Chí Minh đã từng nói: “Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội”. Tuổi trẻ từ trước đến nay vẫn là thế hệ được cả xã hội đặt niềm tin: thế hệ tương lai của đất nước. Mang trong mình trọng trách vinh quang nhưng cũng hết sức nặng nề mỗi chúng ta cần phải không ngừng nỗ lực cố gắng học hỏi để nâng cao tri thức, hướng tới việc hội nhập với nền kinh tế và tri thức thế giới, cần tiếp tục bồi đắp và phát huy những đức tính truyền thông quí báu của dân tộc đồng thời khắc phục những mặt thiếu sót, hạn chế cần tập trung nâng cao chất lượng giáo dục, chống tiêu cực trong giáo dục, xã hội hóa vấn đề giáo dục, đưa nước ta trở thành một nước mạnh về mọi mặt, sánh vai cùng các nước phát triển trên thế giới.
Ngày nay, chúng ta đang đứng ở những năm đầu tiên của thế kỷ mới nhưng những nhận định của Vũ Khoan vẫn giữ nguyên giá trị. Chuẩn bị hành trang bước vào thế kỷ mới, nói rộng hơn cũng chính là chuẩn bị hành trang cho tương lai. Đó sẽ luôn là một điều cần thiết và có ý nghĩa.