DÀN Ý ĐẠI CƯƠNG
1. TÌM HIỂU ĐỀ:
Đây cũng là một đề làm văn kể chuyện tưởng tượng. Nhưng ở đây câu chuyện nhân vật, sự việc đã có sẵn, điều mà đề yêu cầu là học sinh tưởng tượng mình là người kể chuyện, hơn nữa, thay mặt một nhân vật trong truyện kể, cụ thể là ông lão đánh cá, một nạn nhân của bà vợ tham lam.
2. SUY NGHĨ ĐỂ TÌM Ý, LẬP Ý:
Muốn kể chuyện này theo ngôi thứ nhất của ông lão đánh cá thì trước hết em hãy tập đặt mình vào vai ông lão, tập nhìn theo mătt ông lão, thể hiện những tình cảm khổ sở của ông lão.
Nhìn theo mắt ông lão, em vẫn có hai cách kể. Một là kể theo trình tự của truyện từ đầu đến cuối, hai là kể theo kết cục, rồi hồi tưởng lại kể từ đầu.
Kể theo lời ông lão thì phải đưa ra những nhận xét từ phía ông lão, nói ra những lời khổ tâm, bất đắc dĩ của ông.
3. DÀN BÀI SƠ LƯỢC:
a) Mở bài: Ông lão đánh cá (“tôi”) tự giới thiệu về nghề nghiệp và gia đình mình.
b) Thân bài: Chuyện con cá vàng và các điều ước.
c) Kết bài: “Tôi” tự nhận xét hành động của mình sau khi trở về với cái máng lợn nát.
4. DÀN BÀI CHI TIẾT
a) Mở bài:
- Tôi tự giới thiệu về nghề nghiệp mình.
- Tự giới thiệu về gia đình mình.
- Kể chuyện một lần đi kéo lưới bắt được con cá vàng và được điều ước, nhưng bỏ qua.
b) Thân bài:
- Tôi bị vợ mắng và ra biển gặp cá xin cái máng mới.
- Tôi bị mắng và ra biển gặp cá xin được nhà mới.
- Tôi bị mắng và ra biển gặp cá xin cho vợ làm nhất phẩm phu nhân.
- Tôi bị vợ mắng và ra biển gặp cá xin cho vợ được làm nữ hoàng.
- Tôi bị mắng và ra biển xin cho vợ được làm Long Vương.
- Tôi trở về và trở lại cảnh nghèo với cái máng nát.
c) Kết bài: “Tôi” nghĩ về sự đời tham thì thâm, về việc hành động thiếu suy nghĩ của mình.
5. GỢI Ý LÀM BÀI:
Tôi làm nghề đánh cá ở ven biển này đã lâu, nhưng cuộc sống nghèo lắm. Cho đến nay đã già mà gia tài chỉ là ngôi nhà nát, đồ dùng cũ kĩ.
Một hôm tôi ra biển đánh cá, kéo lưới mãi mà không được gì. Lần đầu được ít bùn, rác, lần thứ hai được ít rong biển, lần thứ ba được con cá vàng nhỏ bé, nó xin tha mạng và hứa muốn gì nó sẽ cho. Tôi bảo: “Trời phù hộ cho ngươi, ra bể mà vẫy vùng, rồi thả con cá xuống biển”.
Tôi về nhà kể lại chuyện đó cho mụ vợ tôi, thì mụ lồng lên, chửi mắng tôi thậm tệ: “Sao ngu thế, sao lại không xin gì, ít ra thì cũng xin một cái máng mới, không thấy cái máng cho lợn ăn nhà ta đã nát rồi sao?”
Bực mình, tôi đi ra biển, gọi cá vàng lên xin một cái máng lợn. Cá hứa cho và bơi đi.
Tôi về nhà thì thấy cái máng mới. Tưởng mụ vợ vui mừng, ai ngờ mụ thấy tôi thì chửi liền: “Ông vẫn ngu quá, đã xin được thì xin luôn cái nhà mới cho rộng rãi, tội gì chui rúc mãi vào cái nhà nát này! Đi mau, đi mà xin nhà”.
Tôi lại cặm cụi ra biển, gọi cá vàng lên và nói nguyện vọng của mụ vợ tôi. Cá vàng bảo tôi hãy yên tâm, rồi lặn mất.
Tôi vừa về đến nhà thì một ngôi nhà mới, cao, rộng, đã thay thế ngôi nhà rách nát. Mụ vợ đang ngồi bên cửa sổ, thấy tôi vào, lại mắng oang oang: “Sao ngu hoài vậy? Chỉ xin nhà thôi à? Phải xin cho tôi được làm nhất phẩm phu nhân, tôi chán làm mụ nông dân quèn này lâu rồi. Đi mau!”.
Tôi lại lóc cóc đi ra biển, gọi cá vàng lên và bảo nó ý muốn của mụ vợ tôi. Cá vàng an ủi tôi: “Đừng băn khoăn quá. Hãy về đi!”
Tôi về nhà thì quả nhiên mụ vợ tôi đã thành phu nhân đệ nhất, nhà cửa nguy nga, kẻ hầu người hạ tấp nập, mụ già liền quát tháo: “Lão kia chỉ xin cho ta làm phu nhân thôi à? Ta muốn làm nữ hoàng kia! Đi mà bảo con cá, không thì ta đánh lão chết”. Tôi hoảng quá, làm nữ hoàng có phải chuyện đùa đâu? Nhưng chẳng biết làm sao, đành lại đi ra biển. Tôi gọi con cá và bảo nó ý muốn của mụ vợ tôi. Cá bảo tôi đừng hoảng sợ, cứ về đi rồi đâu sẽ vào đấy.
Tôi trở về thì vợ tôi đã thành nữ hoàng. Tôi chào nhưng mụ không nhìn mặt. Được ít lâu, mụ cho người gọi tôi, bảo tôi đi tìm cá vàng và đòi làm Long Vương để được luôn luôn sai bảo cá vàng.
Tôi sợ quá, chưa biết làm sao, thì mụ đã sai lính đưa tôi ra biển. Tôi nói với cá ý muốn của mụ vợ, thì cá chẳng nói gì, lặn mất. Tôi chờ hồi làu rồi trở về. Trước mặt tôi là gian nhà cũ kỹ với cái máng lợn nát. Mụ vợ tôi già nua, cáu gắt ngồi bên thềm nhà. Mụ có vẻ thẹn, không dám nhìn tôi, còn tôi thì vừa mừng vừa chán. Mừng vì chặn được ước mơ ngông cuồng của mụ vợ, nhưng chán vì thân phận nghèo lại vẫn hoàn nghèo.
Tôi nghĩ tiếc những lời hứa của con cá vàng mà tôi đã sử dụng một cách phí phạm. Tôi đã quá quen với cuộc sống nghèo túng đến nỗi không có ý muốn đổi đời. Cho nên khi có dịp đã không biết tận dụng. Tôi lại cũng quá hèn, cứ chạy đi chạy lại làm đầu sai cho mụ vợ tham lam mà chẳng nghĩ được việc gì hay hơn, sáng suốt hơn. Việc này không thể chỉ một mực trách cứ mụ vợ tham lam đựợc! Tôi thật ngốc quá, hèn quá!.