Mỗi nhà văn thường có một vùng đất riêng, với Nguyễn Trung Thành đó là Tây Nguyên, ông đã có rất nhiều những tác phẩm viết về mảng đề tài này, đặc biệt là hình ảnh cúa những con người kiên cường bất khuất nơi núi rừng Tày Nguyên. Một trong những tác phẩm nổi bật nhất trong sáng tác của Nguyễn Trung Thành là truyện ngắn “Rừng xà nu”, tác phẩm là cấu chuyện về dấn làng Xô Man trong kháng chiến chống Mĩ. Trong số những con người hiên ngang bất khuất của làng Xô Man nổi bật lên là hình ảnh Tnú. Cấu chuyện về cuộc đời anh đã được tái hiện cụ thể qua lời kể của cụ Mết - già làng - bên bếp lửa nhà ưng trong một đêm anh được phép về thăm làng sau ba năm đi bộ đội.
Nhìn lại chặng đường đời của Tnú, chúng ta có thể dễ dàng thấy hiện lên hình ảnh một Tnú trước và sau khi đứng lên cầm vũ khí. Trước khi cầm vũ khí, ngày từ khi còn nhỏ Tnú đã là cậu bé gan góc, dũng cảm biểu lộ một tính cách táo bạo mạnh mẽ. Tnú thay người già làm liên lạc, nuôi giấu cán bộ, nhanh nhẹn luồn rừng đưa thư, vượt qua suối lũ một cách dũng cảm. Cậu thật sáng dạ khi biết rằng bọn Mĩ nguy ít khi phục kích ở chỗ nước chảy xiết. Ta như cảm thấy một cái gì thật đáng yêu ở sự quan tấm học chữ không chịu thua kém ai của Tnú. Cậu bé này dám “cầm đá tự đập vào đầu máu chảy ròng ròng khi học cái chữ không thuộc” bằng Mai. Và đặc biệt sự gan dạ dũng cảm của Tnú khi bị giặc bắt, chú bé nhỏ tuổi này đã chỉ vào bụng mình và nói: “Cộng sản ở đấy này”. Mặc cho những vết dao chém dọc ngang trên tấm lưng bé nhỏ, Tnú vần không khai báo, vẫn gan dạ kiên cường. Trước những trận đòn roi tra tấn dã man cùa kẻ thù, Tnú thật may mắn khi được học cái chữ và được giác ngộ cách mạng từ rất sớm.
Khi thoát ngục Kon turn trữ về, Tnú đã là một chàng trai cường tráng, hiểu biết được tôi luyện qua nhiều thứ thách. Giờ đấy Tnú giống như một cấy xà nu trưởng thành, vạm vỡ, căng đầy nhựa sống và ham ánh sáng. Theo lời dạy của anh Quyết ngày nào, Tnú thay anh làm cán bộ và một lần nữa anh đã đi ba ngày đường lên núi Ngọc Linh nhưng không phải là lấy đá để làm phấn mà là để mài giáo mác chuẩn bị cho cuộc nổi dậy.
Không chỉ nhìn thấy rõ con đường để đi theo cách mạng, Tnú còn có một cuộc sống hạnh phúc với tình yêu của Mai, với đứa con mới chào đời. Nhưng quãng thời gian hạnh phúc ấy thật ngắn ngủi, giặc đã cầm súng kéo về, buôn làng còn chưa kịp cầm vũ khí. Tnú và thanh niên trong làng phải trôn vào rừng để rồi một mình Tnú lại xông ra mong che chở cho mẹ con Mai trước đòn roi của kẻ thù, nhưng cả hai đều không sông được. Cảnh tượng về cái chết đau thương trong đêm ấy cứ trở đi trở lại trong lời kể của già làng và dòng hồi ức đau đớn của anh. Không những không cứu được vợ con, Tnú còn bị kẻ thù đốt cháy mười đầu ngón tay “Mỗi ngón chí còn hai đốt.... không mọc lại được”. Nỗi đau thương này là minh chứng hùng hồn cho cấu nói vừa giản dị vừa sấu sắc của cụ Mết: “Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo”.
Ai đà từng một lần đọc “Rừng xà nu” chắc hẳn không thể nào quên được hình ảnh đôi bàn tay của anh Tnú, mười ngón tay cháy rực lửa xà nu như mười ngọn đuổc.
Thoạt đầu là “hai bàn tạy anh lúc ấy còn lành lặn”, bàn tay chú bé Tnú dắt cô bé Mai lên rẫy trồng tỉa, xách xà lét giấu vài lon gạo đi nuôi cán bộ Quyết trôn ớ rừng; bàn tay cậm viên phấn bằng đá trắng, lấy từ núi Ngọc Linh về, viết lên bảng đen đan bằng nứa hun khói xà nu, để học chữ y dài, chữ 0 thêm móc thành a; bàn tay cầm đá đập vào đầu vì học dốt; bàn tay mang công vặn đi làm liên lạc; hai bàn tay mà Mai đã cầm lấy, ở gốc cấy to đầu rừng lách, khi Thú thoát ngục Kon Turn, bàn tay duyên nợ Mai vừa cầm vừa “ứa nước mất khóc, không phải vì như một đứa trẻ nữa mà như một người con gái đã lớn, vừa xấu hổ vừa thương yêu”.
Bàn tay Tnú là bàn tay tín nghĩa, không biết bội phản. Cũng là một bàn tay chỉ đường. “Lưng Tnú ngang dọc những vết dao chém - Cộng sản đấu, chí ra! Tnú nói nhỏ: - Cởi trói đã, tay mới chỉ được. Chúng nói cởi trói tay, Tnú để bàn tay ấy lên bụng mình: - Ớ đấy này!”. Lại thêm những nhát dao băm lên lưng Tnú, máu ứa đông lại, tím thấm như nhựa xà nu. Chất nhựa, chất dầu xà nu xưa nay vẫn giúp ích cho dấn làng. Con người trồng cấy, cấy phục vụ cuộc đời. Thằng Dục tẩm dầu xà nu vào giẻ rồi quấn lên mười đầu ngón tay Tnú, mười điểm chót vót, bén nhậy nhất của hệ thần kinh. Dầu xà nù bắt lửa rất nhanh. Nó chấm đốt dần từng ngón tay Tnú, như muốn thong thả nhấm nháp cái thích thú đao phủ đó. “Mười ngóng tay đã thành mười ngón đuốc”. Dầu xà nu rất thơm nay khét lẹt mùi thịt cháy. Thằng Dục không phải là người Mỹ, dầu xà nu không phải là xăng dầu nhập cảng, kẻ thù thấm hiểm hằng giấu bàn tay diệt chủng, dùng người của chúng ta giết chúng ta.
Bản năng yêu thương đã khiến Tnú xông ra cứu vợ con. Nhưng vợ con vẫn chết, còn mình bị tra tấn. Vì như cụ Mết nói: mày chỉ có hai bàn tay trắng, chúng nó trói mày lại... tao không nhảy ra cứu mày. Tao cũng chỉ có hai bàn tay không”. Những bàn tay trắng, những bàn tay không đó, có lý trí hướng dẫn, được tổ chức lại, sẽ làm nổi cơ đồ. Cụ Mết đi gọi thanh niên, đi tìm vũ khí. Cấu chuyện dẫn tới đỉnh điểm với chấn lý giản dị, sáng chói: “Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo!”. Lửa đã tắt trên mười đầu ngón tay Tnú. Nhưng mười ngọn đuốc thịt da đó đã kịp làm nổi chấm ngọn lửa nổi dậy. Sau tiếng thét của Tnú, dấn làng bột phát giết sạch mười tên giặc... Rồi vết thương lành lại. Mỗi ngón tay cụt một đốt. Còn lại hai đốt vẫn có thể cầm giáo, băn súng. Như cấy xà nu bị mảnh đạn ứa nhựa tím bầm còn vương cánh đứng đó. Bàn tay không như cũ, nhận thức không thể như cũ. Tnú đã trả giá đắt nhưng có một kinh nghiệm lớn: “Chúng nó đứa nào cũng là thằng Dục”. Và tình cảnh anh cũng đứng ngang tầm kinh nghiệm đó. Căm thù trong anh cháy giần giật như nhựa xà nu bén nhạy. Có súng, anh không bấn. Có dao, anh không đấm. Những thằng Dục mở mắt trắng dã nhìn tang chứng tội ác hiển hiện của chúng, nhìn bàn tay quả báo, bàn tay cụt mười ngón đang xoè ra bóp cổ chúng, không ngờ sự trừng phạt lại đến nhanh chóng và ghê gớm như vậy.
Nhà văn Nguyên Ngọc dường như đã cố tình tô đậm hình ảnh đôi bàn tay anh Tnú - đôi bàn tay có cả một lịch sử, một số phận. Đôi bàn tay anh Tnú - đôi bàn tay đã rừng rực cháy lửa căm hờn, đã trở thành biểu tượng cho ý chí bất khuất, cho sức sông mãnh liệt của Tnú và người dấn làng Xôman.Kẻ thù tàn ác có thể đốt cháy đôi bàn tay nhưng không thể tiêu diệt được sức mạnh phi thường, tiềm ẩn trong con người họ. Đó là ý chí chiến đấu và khát vọng chiến thắng của một dấn tộc kiên cường dũng cảm như những khu rừng xà nu hàng vạn cây không có cây nào bị thương mà vẫn xanh tươi bát ngát trải xa tít tắp tận chân trời.