Đang chuẩn bị liên kết để tải về tài liệu:
Phạm trù nghĩa trong tư tưởng của một số nhà nho Việt Nam

Nếu trong quan niệm của Nho giáo sơ kỳ, nghĩa biểu hiện ở “ngũ luân” và “ngũ thường” thì trong tư tưởng của các nhà nho Việt Nam, nghĩa được Việt hóa với nội dung chủ yếu là: tình cảm, nghĩa vụ, nghĩa khí (hành động nghĩa hiệp), lẽ phải, công lý và chính nghĩa. Bài viết trình bày khái lược quan niệm về nghĩa của một số nhà nho tiêu biểu ở Việt Nam là Trần Quốc Tuấn, Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Phan Bội Châu. Mời bạn đọc tham khảo. | PHẠM TRÙ NGHĨA TRONG TƯ TƯỞNG CỦA MỘT SỐ NHÀ NHO VIỆT NAM NGUYỄN THỊ LUẬN Tóm tắt Nếu trong quan niệm của Nho giáo sơ kỳ nghĩa biểu hiện ở ngũ luân và ngũ thường thì trong tư tưởng của các nhà nho Việt Nam nghĩa được Việt hóa với nội dung chủ yếu là tình cảm nghĩa vụ nghĩa khí hành động nghĩa hiệp lẽ phải công lý và chính nghĩa. Bài viết trình bày khái lược quan niệm về nghĩa của một số nhà nho tiêu biểu ở Việt Nam là Trần Quốc Tuấn Nguyễn Trãi Nguyễn Bỉnh Khiêm Phan Bội Châu. Từ khóa Đạo nghĩa nhân nghĩa trung nghĩa trọng nghĩa. 1. Mở đầu Trong học thuyết chính trị - đạo đức Nho giáo nghĩa là một trong năm chuẩn mực đạo đức ngũ thường của con người thể hiện trách nhiệm và nghĩa vụ đạo đức đối với người khác cũng như cộng đồng xã hội. Là quốc gia đồng văn với Trung Quốc Việt Nam cũng chịu ảnh hưởng đáng kể của Nho giáo trong lối sống của đại đa số cộng đồng xã hội đặc biệt trong lĩnh vực chính trị - đạo đức. Sự ảnh hưởng đó có cả mặt tích cực lẫn mặt tiêu cực. Trong đời sống xã hội hầu hết các phạm trù đạo đức Nho giáo trong đó có phạm trù nghĩa đều hiện hữu song tần suất xuất hiện và sự thẩm thấu của chúng qua thời gian vào cách ứng xử đạo đức không đồng đều phù hợp với thực tiễn đời sống của người Việt Nam. 2. Phạm trù nghĩa trong tư tưởng Trần Quốc Tuấn Nho giáo vào Việt Nam khá sớm từng phục vụ đắc lực về mặt tư tưởng cho bộ máy cai trị thuộc địa dưới thời Bắc thuộc song phải đến thời Lý - Trần học thuyết này mới xác lập được vị trí của nó trong hệ tư tưởng của các triều đại phong kiến Việt Nam. Trần Quốc Tuấn 1232 - 1300 nhà quân sự thiên tài nhà tư tưởng lớn thế kỷ XIII có sự hội tụ tinh tế giữa nghĩa của Nho gia Khổng Tử - Mạnh Tử với nghĩa của người Việt Nam điều đó được phản ánh rõ nét trong tác phẩm Hịch tướng sĩ. Ông đã khẳng định rằng trong lịch sử Việt Nam luôn có những người đi tiên phong xả thân vì tổ quốc và trung thành với vua Từ xưa các bậc trung thần nghĩa sĩ bỏ mình vì nước đời nào chẳng có 1 . Đường lối trị nước mà ông đưa ra trước hết nhằm thu