Đang chuẩn bị liên kết để tải về tài liệu:
Sự biến đổi cơ cấu tổ chức làng Việt qua các giai đoạn lịch sử

Bài viết đề cập những diễn biến, cơ sở vận hành mới, sự ra đời và chi phối của những nguyên lý tập họp xã hội mới. Bên cạnh đó, nghiên cứu về biến đổi cơ cấu tổ chức, cơ cấu xã hội Việt Nam. | 70 Xã biến hội học 1 (117), Sự đổisốcơ cấu tổ2012 chức làng Việt qua các giai đoạn lịch sử SỰ BIẾN ĐỔI CƠ CẤU TỔ CHỨC LÀNG VIỆT QUA CÁC GIAI ĐOẠN LỊCH SỬ (Trường hợp làng Tam Sơn) LÊ MẠNH NĂM * F 0 1 1. Một số lưu ý về lý luận Trong tác phẩm “Cơ cấu tổ chức của làng Việt cổ truyền ở Bắc Bộ” (1984), Trần Từ đã mô tả năm “tập họp người” và lý giải vì sao chúng có thể “vận hành như một tổng thể”. Tác giả không nói rõ đã lựa chọn hoặc vận dụng lý thuyết nào mà chỉ cho biết “Điều duy nhất có thể làm được trong lúc này là nêu lên theo những trật tự nào đó (có phần võ đoán) những câu hỏi mà tôi (tác giả) đã vấp phải trong quá trình tìm hiểu thực địa”. Tuy vậy, công trình này gợi ra những khía cạnh lý luận quan trọng như nguyên lý về sự tập họp xã hội của con người. Để sinh sống, con người đã tập họp lại thành những nhóm xã hội khác nhau. Nhìn vào bất cứ tập họp người nào cũng thấy ẩn chứa những cơ sở, những nguyên tắc mà ai cũng phải tuân theo. Chẳng hạn, những người sống trên cùng địa vực, cùng huyết thống, cùng sở thích hoặc cùng mục đích chính trị đã tập họp thành các tổ chức tương ứng là ngõ-xóm, họ, phe-phường-hội và đảng phái. Các câu ngạn ngữ như “hàng xóm tối lửa tắt đèn có nhau”, “một giọt máu đào hơn ao nước lã”, “buôn có bạn, bán có phường”, “một người làm quan cả họ được nhờ” như đã nói lên cơ sở khác nhau cho những tập họp người. Phải chăng, tính tự trị làng xã, cát cứ địa phương và sự trị vì đất nước “theo cha truyền con nối” là sự thống trị của nguyên lý địa vực và huyết thống trong xã hội cổ truyền? Xã hội hiện đại đã ra đời từ sự phát triển ngày càng đa dạng các tập họp người dựa theo lòng tự nguyện tham gia của cá nhân. Nhưng các tập họp người nảy sinh từ xã hội cổ truyền vẫn không hoàn toàn mất đi nên cần tìm hiểu các hình thức thể hiện hoặc biến thái của nó. Theo chúng tôi, nhìn cơ cấu tổ chức xã hội theo các nguyên lý “tập họp xã hội” có thể bổ sung cho cách nhìn theo quan điểm giai cấp. Rất có thể, những thay đổi về giai cấp cũng mới chỉ phản .