tailieunhanh - Bài giảng Sinh lý vật nuôi : Chương 5 - Phạm Kim Đăng

Ph m Kim ăng - B môn HS-SL1/22/2008Ch−¬ng V. Ho¹t ®éng thÇn kinh cÊp vá n·o ®iÒu khiÓn = PXC§. §Æc ®iÓm cÊu t¹o chøc n¨ng cc vïng ë vá n·o - Vïng v/®éng (1):∈ thuú trn (X/pht bã thp th¼ng & chÐo).- Vïng c m gic da (2): ∈ thuú ®ØnhR·nh RolandoTh uú tr n-Vïng khøu gic (5): ∈ thuú khøu gic -Vïng vÞ gic (6): ∈ thuú ®Ønh, . n»m d−íi håi ®Ønh. Ng−êi cßn vïng ng«n ng÷ (tiÕng nãi + ch÷ viÕt)VË n-Vïng thÝnh gic (4): ∈ thuú thi d−¬ng16Th uúThThuú khøu gicR·nh trung t©m Thuú trnThuú ®Ønh Thuú chÈmR·nh bªnThuú thi d−¬ngVïng vËn ®éngVïng c m gic daCc thuú trªn vá n·o ng− thÞ gicVïng thÝnh gicCc chøc n¨ng chÝnh vá n·o ng−êiII. PXC§K vµ qu tr×nh HF trong vá n·o H/® TK cÊp cao = tæ hîp cc PXK§K vµ C§K1. PXK§K (b m sinh).- Cã KT lµ ®/− : TA ch¹m l−ìi→ tiÕt (không ñòi h i ñi u ki n) - 3 lo¹i: ¨n uèng, tù vÖ, sinh dôc2. PXC§K (tËp nhiÔm).- TN Paplop: tiÕt n−íc bät ë chã Cch ly, ®Ó ®ãi. Chu«ng 30s→ cho ¨n→ tiÕt n−íc bät. LÆp l¹i nhiÒu lÇn.→ chu«ng, kh«ng cho ¨n chã vÉn §K tiÕt n−íc bät• TiÕng chu«ng (KT C§K), TA (KT K§K).TÝn hiÖu PXC§K ë gia sóc ∈ hÖ thèng tÝn hiÖu thø nhÊt. Riªng ng−êi cã hÖ thèng thø 2 lµ ng«n ng÷. VD: khi nãi chanh→ ?Khoa CN & NTTS - Trư ng HNN1uú5th i d− ¬n g4chÈ mTh uú ®Ø nh®é ng-Vïng thÞ gic (3): ∈ thuú m Kim ăng - B môn HS-SL1/22/20083. §iÒu kiÖn thµnh lËp PXC§K.• KÕt hîp KTC§K, KTK§K nhiÒu lÇn, th−êng xuyªn.(KTK§K cã t/d cñng cè PXC§K)• Th t kích KTC§K tr−íc KTK§K thµnh lËp dÔ, bÒn v÷ng khã thµnh lËp, kh«ng bÒn - KTC§K & KTK§K ®ång thêi- KTC§K sau KTK§K → kh«ng thµnh lËp ®−îc PXC§K• C−êng ®é: KTK§K t¹o HF ph i m¹nh h¬n KTC§K (chã ®ãi, TA ngon→ trung khu ¨n HF m¹nh h¬n) • Vá n·o ph i toµn vÑn, hÖ TK ë tr¹ng thi b×nh th−êng • TiÕn hµnh trong ®iÒu kiÖn yªn tÜnh, trnh kÝch thÝch l¹4. C¬ chÕ thµnh lËp PXC§. C¬ chÕ kinh ®iÓn Paplop: ®−êng liªn hÖ t¹m thêi ë vá n· ph n m nh hơn thu hút sóngTrung khu thÝnh gicTrung khu ¨nd©y VIII C¬ m¹c l−ìiHµnh nư c b tTai trong Chu«ngQuay l¹i TATi tb. B n chÊt liªn hÖ t¹m thêi (quan niÖm hiÖn ®¹i).Liªn hÖ néi bµo vµ tån t¹i ngay trong 1 n¬ronPXK§K: liªn hÖ cã s½n (chÊt m«i giíi, tiÕp nhËn cã s½n) PXC§K: lÆp l¹i KTC§K & K§ chÊt m«i giíi & tiÕp nhËn míiKhi HF xung TK n¬ron h−íng t©m KT mµng tr−íc synap g/phãng chÊt m«i giíi (adrenalin or axetylcolin) Mµng sau cã chÊt tiÕp nhËn (protein - gen tæng hîp) ARNm duytr× liªn hÖ gi÷a “protein tiÕp nhËn - chÊt m«i giíi” lµ c¬ së ph©n tö c a PXC K (c¬ chÕ nhí)Khoa CN & NTTS - Trư ng m Kim ăng - B môn HS-SL1/22/2008TN Connell, Thompson (1962) trªn ®Øa phiÕn- Cho vµo n− LÆp l¹i 150 lÇnbËt ®Ìn®iÖn giËt®Øa co róm ®Øa co rómchØ bËt ®Ìn, kh«ng KT- PXC§K ®−îc thµnh lËp (®Øa ®· nhí vµ ®p øng) NghiÒn ®Üa ®ã cho ®Øa ch−a thµnh lËp PXC§K ¨n chØ cÇn 40 lÇn lÆp l¹i ®· thµnh lËp ®−îc. do ¨n ARNm tæng hîp protein tiÕp nhËn nhanh h¬n???? TN Corning.– TN1: ®Üa (®· cã PXC§K) ng©m trong d2 chøa ribonucleaza thµnh lËp mÊt 150 lÇn nh− ban ®Çu muèn– TN2: nghiÒn ®Üa (®· cã PXC§K) chiÕt dÞch ARNm tiªm cho ®Øa khc chØ mÊt 40 lÇn5. So §K PXC§KBÈm sinh, ®/tr−ng loµi (mæ, bó ) TËp nhiÔm (®êi sèng c thÓ) æn ®Þnh c khi m«i tr−êng thay ®æi, Thay ®æi theo m«i tr−êng t¹o tËp di truyÒn, t¹o b n n¨ng loµi tÝnh (kh«ng cñng cè sÏ mÊt) -Cung ph n x¹ cè ®Þnh, cã c¬ së gi i phÉu Thùc hiÖn ë TKTW (n·o, t/s) Ph i cã kÝch thÝch trùc tiÕp vµo thô quan (TA ch¹m l−ìi) Cung ph n x¹ t¹m thêi (®−êng liªn hÖ t¹m thêi) Thùc hiÖn ë vá n·o ChØ cÇn tÝn hiÖu (®Ìn, chu«ng)!• Mang tÝnh t−¬ng ®èi: 1 sè tr−êng hîp PXC§K ®−îc di truyÒn: gµ logo kh«ng Êp (PXC§K) → trë thµnh PXK§K) • Sù giao phèi theo mïa6. ý nghÜa vµ øng dông PXC§K a. ý nghÜa - Linh ho¹t, thÝch øng cao - TÝnh chÊt tÝn hiÖu → nh¹y c m, linh ho¹t (tù vÖ): p/− víi thay ®æi → trnh nguy hiÓm, pht hiÖn måi nhanh VD: mïi lîn ®ùc, mïi hæ, kiÕn khi trêi s¾p m−a→ thay ®æi ®é Èm