tailieunhanh - Vài nét về Ché trong đời sống các dân tộc Tây Nguyên - Lưu Hùng

tài liệu "Vài nét về Ché trong đời sống các dân tộc Tây Nguyên" để nắm bắt một số nội dung cơ bản sau đây: Ché là loại đồ đựng đắc dụng và gắn liền với tập quán uống rượu cần, Ché là một loại gia tài,. Hy vọng đây là tài liệu tham khảo hữu ích cho các bạn. | Tạp chí Dân tộc học số3 - 2006 41 VÀI NÉT VỂ CHÉ TRONG ĐỜI SỐNG CÁC DÂN TỘC TÂY NGUYÊN heo phân chia hành chính hiện nay ở Việt Nam vùng lãnh thổ Tây Nguyên gồm 5 tỉnh lần lượt từ phía bắc về phía nam là Kon Turn Gia Lai Đắc Lắc Đắc Nông và Lâm Đồng. Những cư dân bản địa ở đó chủ yếu là0 Gia-rai Ê-đê Ba-na Cơ-ho Xơ-đăng Mnông Mạ Gié-Triêng Chu-ru Rơ-măm và Brâu. Các dân tộc kể trên tuy thuộc 2 dòng ngôn ngữ Nam Đảo Gia-rai Ê-đê Chu-ru và Nam Á các dân tộc còn lại nhưng ở họ có nhiều nét văn hoá gần gũi và tương đồng với nhau trong đó có tập quấn sử dụng ché. Ché là loại vật dụng chất liêu gốm một thứ đồ đựng phổ biến và quan trọng trong đời sống của các cư dân bản địa Tây Nguyên. Họ gọi loại đồ gốm này bằng ngớn ngữ cùa mình cheh Ê-đê jđng Mnông đrắp và jăng Mạ . Còn người Việt Kinh gọi đó là ché có nơi gọi là choé ghè tố. Tuy vây phạm vi ché ở Tây Nguyên là một tập hợp khá rông bao gồm cả những dạng đổ gốm thường được gọi là chum chĩnh hay vò trong tiếng Việt. Nhiều dân tộc ở Việt Nam có sử dụng ché nhưng đặc biệt ở Tây Nguyên có nhiều ché nhất và ché đã thực sự ưở thành một thành tô văn hoá truyền thống đậm nét mà chưa được giới nhân học chú ý nhiều. Có thể nói trong các dân tộc bản địa vùng này ché là một thế giới phong phú về cả khía cạnh vật thể cũng như khía cạnh phi vật thể. Có những dòng ché khác nhau trong mỗi dòng có những loại ché khác nhau và mỗi loại ché lại gổm những cỡ ché khác nhau. Những sự phân biệt đó được thể hiện qua tên gọi cụ thể theo ngôn ngữ của từng dân tộc. Chưa thấy ai thống kê về kiểu loại ché ờ các dân tộc Tây Nguyên nhưng chắc chắn là có rất nhiều. Mới chỉ lướt qua tên gọi số ché hiện có trong Bảo Xếp theo thứ tự dân số điều tra ngày 01 4 1999 từ lớn đến nhỏ. LƯU HÙNG tàng tỉnh Kon Turn mà hẳn là sưu tầm chưa đầy đủ đã thấy số loại ché của 5 dân tộc ở tỉnh này như sau Xơ-đăng 27 loại Gié-Triêng 16 loại Gia-rai 13 loại Brâu 10 loại Ba-na 5 loại. Đến các làng người Tây Nguyên dù nhiều khi họ không nhớ hết tên gọi những loại ché sử dụng