tailieunhanh - Điều hòa hoạt động gen ở sinh vật nhân thực

Điều hòa hoạt động gen ở sinh vật nhân thực Tín hiệu điều hòa ở các cơ thể đa bào là những phân tử do những tế bào chuyên biệt sản sinh, theo thể dịch lưu chuyển khắp cơ thể. Các phân tử này tác động lên những nhóm tế bào "đích", điều chỉnh biểu hiện các gen ở các tế bào này theo đúng chương trình đã định sẵn cho phù hợp với sự phát triển của toàn cơ thể. | Điều hòa hoạt động gen ở sinh vật nhân thực Tín hiệu điều hòa ở các cơ thể đa bào là những phân tử do những tế bào chuyên biệt sản sinh theo thể dịch lưu chuyển khắp cơ thể. Các phân tử này tác động lên những nhóm tế bào đích điều chỉnh biểu hiện các gen ở các tế bào này theo đúng chương trình đã định sẵn cho phù hợp với sự phát triển của toàn cơ thể. Có hai nhóm phân tử điều hòa chính các hoocmôn và các nhân tố tăng trưởng. Bộ gen ở sinh vật nhân thực có một số điểm đặc thù kích thước bộ gen rất lớn ADN được nén chặt trong nhân. Do vậy mà hệ thống điều hòa đơn giản của sinh vật nhân sơ dựa vào sự nhận biết một trình tự ADN gắn bởi một prôtêin duy nhất chỉ trong giai đoạn phiên mã không còn phù hợp. Sự điều hòa biểu hiện gen ở sinh vật nhân thực thể hiện trong mọi giai đoạn từ trước lúc sao chép đến sau khi dịch mã. Cơ chế điều hòa cũng thay đổi theo từng giai đoạn. Chúng ta sẽ lần lượt xem xét cơ chế điều hòa biểu hiện gen ở từng giai đoạn hay mức độ khác nhau. 1. Mức nhiễm sắc thể Trên sợi nhiễm sắc có thể diễn ra các kiểu - Enzim DNaza I cắt một số vùng trên ADN làm tháo xoắn để các gen biểu hiện. Hai vùng được lưu ý các điểm nhạy cảm có liên quan với các gen có hoạt tính cao và siêu nhạy cảm có liên quan đến các gen có hoạt tính rất cao như các gen histon . - ADN dạng Z có liên quan đến việc đóng mở gen. - Sự metyl hóa ở C vị trí 5 làm gen ngừng hoạt động. Ví dụ NST X bất hoạt ở người thuộc loại siêu metyl hóa. 2. Mức phiên mã Đây là sự điều hòa tác động trực tiếp đến việc mở hoặc đống của gen. Kiểu điều hòa này thường gặp trong điều hòa trao đổi chất trong các quá trình biệt hóa tế bào. - Tham gia điều hòa của các trình tự cis ở gần . Các trình tự này thường tiếp nhận các prôtêin điều hòa nhân tố trans ở xa . - Tham gia vào quá trình điều hòa biểu hiện gen còn có nhóm các trình tự khuếch đại enhancer . Các enhancer này có tác dụng làm tăng biểu hiện của gen tương ứng. - Đièu hòa bởi các nhân tố trans là các nhân tố không cùng nằm trên một mạch ADN. - Đièu hòa