tailieunhanh - Phong tục phân chia đất đai của người Chăm theo chế độ mẫu hệ trong bối cảnh bình đẳng giới hiện nay - Ngô Thị Phương Lan

Nội dung bài viết "Phong tục phân chia đất đai của người Chăm theo chế độ mẫu hệ trong bối cảnh bình đẳng giới hiện nay" khảo sát sự vận hành của tổ chức xã hội trong bối cảnh xã hội Việt Nam hiện nay vốn nhấn mạnh đến sự bình đẳng giữa nam và nữ. | Tạp chí Dân tộc học số3 - 2015 19 PHONG TỤC PHÂN CHIA ĐẤT ĐAI CỦA NGƯỜI CHĂM THEO CHẾ Độ MẲU HỆ TRONG BỐI CẢNH BÌNH ĐẲNG GIỚI HIỆN NAY NGÔ THỊ PHƯƠNG LAN 1. Đặt vấn đề Người Chăm có lịch sử gắn với nền văn minh Champa ở vùng duyên hải Nam Trung Bộ. Hiện nay người Chăm có người Ban Chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở Trung ương 2010 tr. 15 cư trú ở các tỉnh phía Nam như Khánh Hòa Bình Định Ninh Thuận Bình Thuận Thành phố Hồ Chí Minh Đồng Nai Tây Ninh và An Giang. Khi đề cập đến chế độ xã hội của người Chăm và các dân tộc khác trong ngữ hệ Mã Lai - Đa Đảo cũng như một số dân tộc thuộc nhóm ngôn ngữ. Môn - Khơ-me Mnông Cơ-ho thường được cho là theo chế độ mẫu hệ. Theo đó yếu tố huyết thống quyền thừa kế tài sản và cư trú sau hôn nhân thường được cho là các chỉ báo đặc trưng Nguyễn Khắc Ngữ 1967 Viện Dân tộc học 1983 Phan Xuân Biên Chủ biên 1989 1991 Văn Thị Thanh Nhàn 2005 Krông Y Tuyên và cộng sự 2005 Phủ Văn Hẳn 2013 Khi miêu tả các đặc trưng của chế độ mẫu hệ Chăm các công trình cũng đã dựa trên các tiêu chí đề cập ở trên. Phan Xuân Biên 1989a đã nhấn mạnh đến yếu tố dòng họ trong sự phân biệt với thuật ngữ kut chiêt atâu . Theo tác giả thuật ngữ gâup hay gãup gan dùng để chỉ thiết chế xã hội bao gồm những người có quan hệ huyết thống với nhau tính theo hệ mẹ có chung một bà tổ tồn tại trong thực tế. Thành viên của một dòng họ bao gồm người phụ nữ vốn là chủ gia đình con em của họ kể cả những người đàn ông đã đi lấy vợ và cư trú phía dòng họ của vợ tr. 151 . Đặc biệt tác giả còn nhấn mạnh đến vai trò thực hiện nghi lễ thờ củng tổ tiên cũng như quản lý tài sản của người phụ nữ chủ gia đình về thừa kế tài sản tác giả cho biết tài sản quan trọng thường là ruộng đất. Người quản lý số ruộng đất là người đàn bà chủ nhà . Các tài sản khác như nhà cửa các đồ dùng trong nhà trâu bò và các loại gia cầm là tài sản chung của gia đình nhưng do người đàn bà chủ nhà nắm giứ và có quyền tối cao . Tài sản được truyền kế cho con gái đặc biệt con gái út được nhận nhiều hơn