tailieunhanh - Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Cách sử dụng một số từ tình thái trong truyện ngắn của Nguyễn Dậu"

Truyện ngắn là một thể loại văn học. Nó thường là các câu truyện kể bằng văn xuôi và có xu hướng ngắn gọn, súc tích và hàm nghĩa hơn các câu truyện dài như tiểu thuyết. Thông thường truyện ngắn có độ dài chỉ từ vài dòng đến vài chục trang, trong khi đó tiểu thuyết rất khó dừng lại ở con số đó. Vì thế, tình huống truyện luôn là vấn đề quan trọng bậc nhất của nghệ thuật truyện ngắn | ĐẠI HỌC VINH TẠP CHÍ KHQA HỌC TẬP XXXVI số 1B-2007 CÁCH sử DỤNG mỘT số TỪ TÌNH THÁI TRONG TRUYỆN NGẮN CỦA NGUYEN DẬU PHẠM THỊ HÀ a Tóm tắt. Trong phạm vi bài viết này chúng tôi chỉ đi sâu phân tích nét đặc sắc trong việc sử dụng các phương tiện thể hiện tình thái qua lời hội thoại nhân vật trong truyện ngắn Nguyễn Dậu qua đó nói lên đóng góp riêng của ông về xây dựng tính cách nhân vật qua ngôn ngữ hội thoại. 1. Đặt vấn đề Hội thoại như chúng ta đã biết là Một trong những hoạt động ngôn ngữ thành lời giữa hai hoặc nhiều nhân vật trực tiếp trong một ngữ cảnh nhất định mà giữa họ có sự tương tác qua lại về hành vi ngôn ngữ hay hành vi nhận thức nhằm đi đến một đích nhất định 6 . Do đó hội thoại là một quá trình vận động tương tác lẫn nhau giữa các nhân vật tham gia trong đó mỗi nhân vật có những trạng thái tâm lý cũng như những chiến lược giao tiếp khác nhau làm cho cuộc thoại biến đổi theo chiều hưống hoặc hợp tác tích cực hoặc bất hợp tác tiêu cực. Chính vì vậy trong quá trình giao tiếp khi xuất hiện một phát ngôn thì bên cạnh phần nghĩa miêu tả do các yếu tố từ vựng chân thực đảm nhận còn có các yếu tố thể hiện thái độ sự đánh giá của người nói đối vối hiện thực được nói tối. Nó do các yếu tố tình thái đảm nhận. Trong bài viết này chúng tôi chỉ xin đề cập đến nét đặc sắc trong việc sử dụng các phương tiện tình thái qua lời thoại nhân vật trong truyện ngắn Nguyễn Dậu qua đó nói lên đóng góp riêng của ông về xây dựng tính cách nhân vật qua ngôn ngữ hội thoại. 2. Vấn đề tình thái trong lời thoại nhân vật Vấn đề tình thái từ trưốc đến nay có nhiều nhà nghiên cứu ngoài nưốc đã đề cập đến như A. M Pêxcôpxki E. Volf N. V. Bonđarencô Ch. Bally M. V. Liapon. ỏ trong nưốc có một số tác giả như Hoàng Tuệ Hoàng Phê Cao Xuân Hạo Lê Đông Nguyễn Văn Hiệp Phạm Hùng Việt. O đây chúng tôi chọn quan niệm về tình thái của tác giả M. V. Liapon làm cơ sỏ lí thuyết cho mình để đi vào khảo sát vấn đề tình thái trong truyện ngắn Nguyễn Dậu Tính tình thái là phạm trù chức năng ngữ .