tailieunhanh - Ý nghĩa tác phẩm Tân Việt Nam của Phan Chu Trinh – Phần 2

Theo Phan, hai vụ dân biến và binh biến “đều do lời cổ động trong những trước tác của PBC và đã được thực hiện không chút sai sót” 34. Vụ dân biến sở dĩ có hậu quả xấu xa một phần cũng vì “quan lại Nam triều phản ứng quá mức 35 , rồi hai phái bài Pháp và tự trị kích bác lẫn nhau”. Phan cho rằng binh biến là kết quả tất yếu của dân biến, vì một khi “chủ nghĩa tự trị đã bị chủ nghĩa áp chế đánh bại, người bị tù bị chết đầy rẫy, người. | Ý nghĩa tác phẩm Tân Việt Nam của Phan Chu Trinh - Phần 2 Theo Phan hai vụ dân biến và binh biến đều do lời cổ động trong những trước tác của PBC và đã được thực hiện không chút sai sót 34. Vụ dân biến sở dĩ có hậu quả xấu xa một phần cũng vì quan lại Nam triều phản ứng quá mức 35 rồi hai phái bài Pháp và tự trị kích bác lẫn nhau . Phan cho rằng binh biến là kết quả tất yếu của dân biến vì một khi chủ nghĩa tự trị đã bị chủ nghĩa áp chế đánh bại người bị tù bị chết đầy rẫy người ta biết chủ nghĩa tự trị dựa Pháp ắt không thành công thì cái thế tất yếu là không thể không chạy theo đảng bài Pháp. Do đó nghĩ đến bạo động là cái thế phải đến cái lẽ tất nhiên 36. Theo Phan sở dĩ Phan bị nghi ngờ là do mối liên hệ giữa Phan và PBC. Bởi vậy trong Tân Việt Nam nhằm minh oan cho các đồng chí đã chết hay còn bị tù đày Phan giải thích tường tận những khác biệt giữa Phan và PBC về chủ trương cũng như về đường lối hoạt động. Những thông tin độc đáo trong Tân Việt Nam giúp người đọc nhận thức rõ hơn tâm trạng của Phan khi bị tù đày ở Côn Đảo và trong khoảng thời gian cư ngụ ở Pháp sau này. Trước khi đưa ra một số nhận xét và đánh giá tổng quát chúng tôi sẽ trình bày cách nhìn của Phan về con người của PBC. Theo nhận xét của Phan thoạt kỳ thủy không có đảng phái mà chỉ có hai chủ nghĩa tranh luận với nhau mà thôi. PBC chủ trương bạo động nhưng trong lần gặp gỡ với Phan tại Huế vào khoa thi Hội năm Quý Mão 1903 khi Phan bác bỏ chủ trương bạo động thì PBC cũng đồng ý là cả hai cùng đứng lên kêu gọi sĩ phu dâng sớ xin bãi bỏ khoa cử cải cách luật pháp và chế độ biến pháp 37. Khi công việc kêu gọi đang tiến hành tốt đẹp thì PBC vì thi hỏng nên không ký tên sĩ phu vì thế cũng bắt chước không chịu ký bởi lẽ uy tín của PBC rất lớn trong giới sĩ phu 38. Sau đó PBC sang Nhật và từ lúc này trở đi mới có hai đảng đảng cách mạng do PBC sáng lập có bộ phận ở trong nước và ở ngoài nước và đảng tự trị do Phan khởi xướng thì không có trong ngoài 39. Về mối quan hệ với PBC Phan ghi lại như sau .