tailieunhanh - Sinh học đại cương part 2

1 Sự trao đổi chất qua màng Sự trao đổi chất qua màng có thể được thực hiện một cách thụ động nghĩa là không đòi hái tế bào phải tiêu phí năng lượng và tuân theo các qui luật lý hoá như sự khuếch tán chẳng hạn. Sự khuếch tán là sự chuyển động phân tán của một chất từ nơi có nồng độ cao của chất ấy đến nơi có nồng độ thấp hơn. Sự sai khác về nồng độ đó được gọi là gradien nồng độ. Sự khuếch tán các chất theo gradien nồng độ có. | 26 Sự trao đổi chất qua màng Sự trao đổi chất qua màng có thể được thực hiện một cách thụ động nghĩa là không đòi hái tế bào phải tiêu phí năng lượng và tuân theo các qui luật lý hoá như sự khuếch tán chẳng hạn. Sự khuếch tán là sự chuyển động phân tán của một chất từ nơi có nồng độ cao của chất ấy đến nơi có nồng độ thấp hơn. Sự sai khác về nồng độ đó được gọi là gradien nồng độ. Sự khuếch tán các chất theo gradien nồng độ có thể xảy ra trong môi trường không khí hoặc môi trường láng như nước. Nếu trong một cốc ta bá vào một cục mực tím thì mực tím sẽ khuếch tán và hoà tan đồng đều trong cốc nước. Tất nhiên các chất khuếch tán qua màng còn tuỳ thuộc vào cấu tạo của màng và tính chất lý hoá của chất đó nữa. Nhiều chất có phân tử bé không phân cực hoặc không mang điện hoặc các chất hoà tan trong lipit ví dụ như CO2 O2 . các vitamin hoà tan trong lipit có thể khuếch tán trực tiếp qua màng. Trong lúc đó các chất tích điện các ion hoặc các chất không tan trong lipit lại được vận chuyển qua màng bằng cách khuếch tán qua các cổng được tạo nên bởi các protein có trong màng hoặc víi sự hỗ trợ của các protein mang thường được gọi là permeaza . Ví dụ ion clo Cl- khuếch tán ra khái tế bào qua màng theo các cổng protein . Trường hợp bệnh u nang xơ di truyền cystic fibrosis là do sai lệch trong phân tử protein tạo nên cổng clo vì vậy ion clo không khuếch tán ra khái tế bào. Các phân tử như phân tử glucoz axit amin được vận chuyển qua màng dễ dàng nhờ sự giúp đở của các protein mang - hiện tượng này được gọi là sự khuếch tán dễ dàng. Protein mang đóng vai trò như xe tải chúng liên kết víi chất cần vận chuyển và chuyển qua màng nhờ sự thay đổi hình thù và vị trí đối víi màng. Sự vận chuyển H2O qua màng đi vào và đi ra được gọi là sự thẩm thấu osmosis nghĩa là H2O khuếch tán qua màng theo gradien áp suất thẩm thấu lực tạo nên do sự sai khác về áp suất thẩm thấu trong tế bào chất so víi dịch ngoại bào . Trong tế bào chất là dung dịch nước trong đó hoà tan nhiều chất khác