tailieunhanh - Doanh nhân lịch sử: Bùi Kỷ (1888-1960)

Bùi Kỷ (1888-1960), tên chữ là Ưu Thiên, tên hiệu là Tử Chương sinh ngày 5-1-1888 ở làng Châu Cầu, phủ Lý Nhân (nay thuộc thị xã Phủ Lý) tỉnh Hà Nam, mất ngày 195-1960 tại Hà Nội. Bùi Kỷ sinh trưởng trong một gia đình khoa bảng Nho học. Tổ tiên họ Bùi vốn gốc ở xã Triều Đông, huyện Thượng Phúc, phủ Thường Tín, tỉnh Hà Đông (nay thuộc huyện Thường Tín tỉnh Hà Tây), khoảng thời cuối triều Lê chuyển đến ở Châu Cầu lập nghiệp, tới đời thứ 6 thì phát khoa năm 1865 cả hai. | Bùi Kỷ 1888-1960 Bùi Kỷ 1888-1960 tên chữ là Ưu Thiên tên hiệu là Tử Chương sinh ngày 5-1-1888 ở làng Châu Cầu phủ Lý Nhân nay thuộc thị xã Phủ Lý tỉnh Hà Nam mất ngày 195-1960 tại Hà Nội. Bùi Kỷ sinh trưởng trong một gia đình khoa bảng Nho học. Tổ tiên họ Bùi vốn gốc ở xã Triều Đông huyện Thượng Phúc phủ Thường Tín tỉnh Hà Đông nay thuộc huyện Thường Tín tỉnh Hà Tây khoảng thời cuối triều Lê chuyển đến ở Châu Cầu lập nghiệp tới đời thứ 6 thì phát khoa năm 1865 cả hai anh em thúc bá Bùi Văn Dị và Bùi Văn Quế đều đỗ Phó bảng Bùi Văn Dị 1833-1895 làm quan đến Thượng thư phụ chính đại thần. Bùi Văn Quế 1837-1913 làm quan đến Tham trị bộ hình thì cáo quan về quê. Con trai ông Quế là Bùi Thức 1859-1915 đỗ Tiến sĩ Nho học 1898 không ra làm quan ở nhà dạy học và viết sách. Ông Thức có ba con trai là Bùi Kỷ Bùi Khải và Bùi Lương đều đỗ đạt. Từ nhỏ Bùi Kỷ được cha dạy về Nho học ngoài ra còn tìm thầy học chữ quốc ngữ và chữ Pháp. Năm 1909 lần đầu dự thi Hương Bùi Kỷ đã đỗ Cử nhân năm sau vào Huế thi Hội và thi Đình ông đỗ Phó bảng được bổ đi làm Huấn đạo nhưng ông từ chối lấy cớ phải ở nhà phục dưỡng cha và ông nội đều đang già yếu. Năm 1912 chính quyền bảo hộ chọn cử ông sang Paris Pháp học trường thuộc địa Ecole coloniale . Nhân dịp này ông đi nhiều nơi trong nước Pháp và các nước lân cận ông cũng có dịp tiếp xúc với một số người Việt yêu nước và cách mạng đang lưu ngụ ở Pháp trong đó có Phan Chu Trinh. Hai năm sau trở về nước dù được tòa Thống sứ Bắc Kỳ gọi lên bổ dụng nhiều lần ông đều từ chối. Ông tổ chức cho gia đình mình sản xuất hàng thủ công xuất khẩu bông vải tre đan nhưng ít kết quả. Sau khi cha và ông nội đều qua đời Bùi Kỷ bỏ sang Quảng Châu Trung Quốc hai năm. Về nước khi đã 30 tuổi từ 1917 ông ra Hà Nội dạy học. Ông dạy tại các trường Cao đẳng sư phạm Cao đẳng công chính Cao đẳng pháp chính theo lối ký hợp đồng từng năm chứ không vào biên chế viên chức của nhà nước bảo hộ . Ngoài ra từ năm 1932 ông còn dạy trường tư cho hai tư thục Văn Lang và Thăng Long. .