tailieunhanh - Báo cáo khoa học: Từ chủ trương đến giải pháp quân điền năm 1839 ở Bình Định

Tài liệu tham khảo các báo cáo nghiên cứu khoa học chuyên ngành khoa học xã hội và nhân văn, nghiên cứu lịch sử được đăng trên các tạp chí nghiên cứu khoa học | Từ CHỦ TRƯƠNG ĐÍN GIỎI PHÁP quan ĐIỈNNHM 1339 Ở BlNH ĐỊNH Tiếp theo và hết PHAN PHƯƠNG THẢO II. CÁCH CẮT RUỘNG TƯ SUNG LÀM RUỘNG CÔNG Trong phần I đã chứng minh rằng quân điền sung công một nửa ruộng tư của tất cả các chủ sở hữu ruộng trong các thôn ấp thuộc diện quân điền không phân biệt đấy là sở hữu lớn hay nhỏ chính canh hay phụ canh nam hay nữ. Tuy nhiên quân điền lại không nói rõ cách thức cụ thể trong việc sung công ruộng tư ở các thôn ấp. Kết hợp nguồn tư liệu trong địa bạ Minh Mệnh về các thửa ruộng tư sau khi được sung công về diện tích giáp giới bôn phía so sánh với giáp giới của các đám ruộng này trong địa bạ Gia Long và đặc biệt là kết hợp với nguồn tư liệu điền dã cho thấy việc thực hiện quân điền trên thực tế ở từng thôn ấp của Bình Định rất đa dạng phong phú phụ thuộc vào hoàn cảnh cụ thể của từng thôn ấp mỗi nơi có cách làm khác nhau miễn sao có thể đáp ứng được chủ trương chung của Minh Mệnh đề ra là sung công một nửa tư điền ở đây chúng tôi xin nêu ra một vài cách chia ruộng đã được áp dụng ở các thôn ấp trong số 24 thôn ấp lựa chọn nghiên cứu - Đôì với thôn vốn có quan điền nay gộp cùng với tư điền sung làm công điền thí dụ như Kiên Mỹ thì trên cơ sở phần ruộng quan điền vốn có sẵn mở rộng ra xung quanh kết hợp với những thửa ruộng tư giáp giới tạo thành phần công điền của thôn sao cho đủ diện tích theo định mức đã đề ra có thể xem cụ thể hơn về những đám ruộng công điền qua miêu tả trong địa bạ Kiên Mỹ ở phần Phụ lục . - Đôì với một số thôn khác thí dụ Kim Trì theo lời kể của cụ Võ Cao Liêm xóm Trì Sung thôn Kim Tây xã Phước Hòa huyện Tuy Phước việc sung công chiết cấp tư điền đời Minh Mệnh được ông cha cụ kể lại rằng trước quân điền Kim Trì không có ruộng công toàn bộ ruộng của cả thôn là tư điền nên khi quân điền lấy đường mương ở giữa thôn là con đường đi qua Gò Chòi nơi dùng để phơi lúa mới gặt ở giữa cánh đồng làm vạch ranh giới cắt đôi toàn bộ ruộng của thôn phía bên trái đường mương là phần công điền còn bên phải đường mương là tư điền.