tailieunhanh - Bài giảng: Giống và chọn giống đại cương - TS. Lê Tiến Dũng

“Chọn tạo giống cây trồng” (Plant Breeding) là môn khoa học, cũng là môn nghệ thuật về sự thay đổi, cải thiện tính di truyề n của cây trồng. Nói một cách khác chọn tạo giống cây trồng là “chọn lọc” từ các biế n dị tự nhiên cũng như nhân tạo có trong quần thể để tạo ra giống mới. | TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LẲM HUẾ DỰ ÁN HỢP TÁC VIỆT NAM - HÀ LAN BÀI GIẢNG GIÓNG VÀ CHỌN GIÓNG ĐẠI CƯƠNG Người biên soạn TS. Lê Tiến Dũng Huế 08 2009 Bài 1 MỞ ĐẦU I- CHỌN TẠO GIỐNG CÂY TRỒNG LÀ GÌ Chọn tạo giống cây trồng Plant Breeding là môn khoa học cũng là môn nghệ thuật về sự thay đổi c ải thiện tính di truyền của cây trồng. Nói một cách khác chọn tạo giống cây trồng là chọn lọc từ các biến dị tự nhiên cũng như nhân tạo có trong quần thể để tạo ra giống mới. Công việc đầu tiên c ủa chọn lọc giống cây trồng là quá trình thuần hoá các cây dại thành cây trồng nông nghiệp nhằm không ngừng cải thiện tiềm năng năng suất. Tiềm năng này thường biểu hiện ở một số đặc tính số hạt bông trọng lượng hạt chỉ số thu ho ạch kĩ thuật trồng trọt hoặc tính chịu đựng với điều kiện thời tiết khắc nghiệt stress . Cùng với sự phát hiện ra giới tính của cây trồng phương pháp lai tạo đã bổ sung cho kĩ thuật chọn tạo giống. Mặc dù lai tạo là biện pháp thực hành đã được áp dụng từ trước khi có những ý kiến c ủa Mendel nhưng vai trò c ủa đặc tính di truyền trong chọn tạo giống không dễ gì chấp nhận bởi các nhà khoa học đương thời. Thực nghiệm của Mendel đã cung c ấp cơ sở khoa học về cơ chế của tính di truyền tuy những năm trước đây c ũng có nhiều cách giải thích về cơ chế di truyền đã được công bố. Nghệ thuật của chọn tạo giống cây trồng là ở chỗ khả năng quan sát óc phán đoán của các nhà chọn giống nhằm phát hiện ra những biến dị có lợi đem lại nguồn giá trị kinh tế cao của các loài để có những loại hình tối ưu. Nhiều nhà chọn giống lúc đầu mang tính nghiệp dư cây trồng họ tìm ra là cây lẫn giốn g ở trên đồng ruộng hoặc trên vườn thí nghiệm. Nông nghiệp hiện đại ngày càng được cơ giới hoá nên yêu cầu cần có những loại hình cây trồng phù hợp đó là lí do để các nhà chọn tạo giống tìm ra những cây trồng có các tính trạng đặc tính đáp ứng đầy đủ và thoả mãn dần các nhu cầu trên. Ví dụ tìm ra giống củ cải đường phù hợp với gieo trồng b ằng máy bay giống cà chua có khả năng thu hoạch bằng cơ .