tailieunhanh - Giáo trình -Thiên văn học đại cương -chương 2

Chương 2 TRÁI ĐẤT : HỆ TỌA ĐỘ ĐỊA LÝ VÀ CHUYỂN ĐỘNG I. HÌNH DẠNG, KÍCH THƯỚC VÀ KHỐI LƯỢNG CỦA TRÁI ĐẤT. 1. Hình dạng và kích thước. - Người xưa thường quan niệm Trái đất bằng phẳng, bầu trời như một cái vung úp xuống và nếu đi mãi ta sẽ gặp đường chân trời, có thể leo lên đó để lên trời. Nhưng từ thời Aristotle qua quan sát Nhật, Nguyệt thực ông đã đoán rằng Trái đất phải có dạng cầu. Mãi đến thế kỷ 16 Magellan đã thám hiểm Trái đất bằng tàu biển. Nhưng ông đi. | Chương 2 TRÁI ĐẤT HỆ TỌA ĐỘ ĐỊA LÝ VÀ CHUYỂN ĐỘNG I. HÌNH DẠNG KÍCH THƯỚC VÀ KHÓI LƯỢNG CỦA TRÁI BẤT. 1. Hình dạng và kích thước. - Người xưa thường quan niệm Trái đất bằng phẳng bầu trời như một cái vung úp xuống và nếu đi mãi ta sẽ gặp đường chân trời có thể leo lên đó để lên trời. Nhưng từ thời Aristotle qua quan sát Nhật Nguyệt thực ông đã đoán rằng Trái đất phải có dạng cầu. Mãi đến thế kỷ 16 Magellan đã thám hiểm Trái đất bằng tàu biển. Nhưng ông đi mãi không gặp chân trời mà lại trở về chỗ cũ chứng tỏ Trái đất tròn. Đến thời Newton ông cho rằng dưới tác dụng của lực vạn vật hấp dẫn các thiên thể phải có dạng cầu đúng hơn là phỏng cầu vì hơi phình ở giữa. Ngày nay các kết quả nghiên cứu cho thấy kết luận của Newton là đúng. Người ta còn có thể nhìn thấy Trái đất hình cầu từ trên các tàu vũ trụ. Việc đo bán kính Trái đất cũng đã được tiến hành từ rất lâu. Ở Aicập từ thế kỷ thứ 3 TCN Eratoxten đã tiến hành đo bán kính Trái đất khá chính xác R 6400km. Thực ra Trái đất hơ dẹt ở hai đầu nên bán kính ở xích đạo là a 6378 16km Ở vùng địa cực là b 6356 78km vậy độ dẹt của Trái đất là a - b 1 8 a 298 25 Hình 17 Trái đất nhìn từ vu trụ Số liệu này do hội Thiên văn quốc tế ghi nhận từ năm 1964. 2. Khối lượng Trái đất. Sau khi xây dựng định luật vạn vật hấp dẫn người ta có thể áp dụng nó để xác định khối lượng Trái đất. Đã có nhiều phương pháp xác định khác nhau. Ví dụ Thí nghiệm của Cavendish người Anh 1978 hơn một thế kỷ sau Newton dùng cân xoắn để xác định hằng số hấp dẫn G xem sách lớp 10 - Vật lý . F s A m m M Hình 18 Thí nghiệm Cavendish Biết giá trị của G và gia tốc rơi tự do g ta có thể xác định được khối lượng của Trái đất M R theo công thức g G - Có thể tính ra công thức này bằng cách Biết lực tác dụng lên vật rơi tự do khối lượng m _Mm là lực trọng trường F G-R R là bán kính Trái đât coi vật rơi từ độ cao h R . .A Từ định luật 2 Newton F ma thì ở đây a g nên GRy Từ đó M 9-8 45 2 G 6 - Khối lượng chính xác được châp nhận của Trái đât có ghi .