tailieunhanh - PHƯƠNG PHÁP THỐNG KÊ TRONG KHÍ HẬU ( Phan Văn Tân - NXB Đại học Quốc gia Hà Nội ) - CHƯƠNG 7

CHƯƠNG 7. PHÂN TÍCH CHUỖI THỜI GIAN CẤU TRÚC CHUỖI THỜI GIAN Chuỗi thời gian là chuỗi số liệu được sắp xếp theo trình tự thời gian. Phân tích chuỗi thời gian là nghiên cứu cấu trúc bên trong của chuỗi với mục đích tìm kiếm và phát hiện những qui luật biến đổi theo thời gian. Nói chung các chuỗi thời gian thường ẩn chứa nhiều thành phần khác nhau. Đối với các quá trình khí tượng, khí hậu chuỗi thời gian thường chứa đựng các thành phần sau đây: Dao động ngẫu nhiên: Là những biến đổi thăng giáng. | CHƯƠNG 7. PHÂN TÍCH CHUỖI THỜI GIAN CẤU TRÚC CHUỖI THỜI GIAN Chuỗi thời gian là chuỗi số liệu được sắp xếp theo trình tự thời gian. Phân tích chuỗi thời gian là nghiên cứu cấu trúc bên trong của chuỗi với mục đích tìm kiếm và phát hiện những qui luật biến đổi theo thời gian. Nói chung các chuỗi thời gian thường ẩn chứa nhiều thành phần khác nhau. Đối với các quá trình khí tượng khí hậu chuỗi thời gian thường chứa đựng các thành phần sau đây Dao động ngẫu nhiên Là những biến đổi thăng giáng không phụ thuộc vào thời gian của các thành phần trong chuỗi Nhiễu động Là những biến đổi bất thường mang tính ngẫu nhiên tuy vậy giữa chúng vẫn tồn tại những mối quan hệ nào đó và chúng có thể xuất hiện sau những khoảng thời gian nhất định Dao động tuần hoàn Là những biến đổi biểu hiện tính chất thẳng giáng có nhịp điệu đều đặn vì vậy người ta còn gọi đó là thành phần dao động nhịp điệu Dao động có chu kỳ Là những dao động biến đổi có tính lặp lại tương đối thường xuyên sau những khoảng thời gian khá đều đặn Thành phần xu thế Biểu hiện xu hướng tăng hoặc giảm theo thời gian của các thành phần trong chuỗi Trong thực tế nghiên cứu người ta thường đồng nhất thành phần dao động ngẫu nhiên với thành phần nhiễu động và thành phần tuần hoàn với thành phần dao động có chu kỳ mặc dù sự đồng nhất này chắc chắn không thoả đáng. Tuy nhiên có sự phân biệt đáng kể giữa khái niệm chuỗi thời gian trong khí tượng và chuỗi thời gian trong khí hậu. Theo quan điểm khí tượng hai trị số kế cận trong chuỗi thời gian có thể cách nhau một giờ một kỳ quan trắc 3 hoặc 6 giờ một 206 ngày một tháng và thậm chí dưới một giờ nhưng không nhất thiết phải là một năm. Vì vậy có thể xem chuỗi thời gian trong khí tượng bao gồm các thành phần Dao động tuần hoàn ngày tức là những biến đổi theo chu kỳ ngày Dao động tuần hoàn năm tức là những biến đổi theo chu kỳ năm Xu thế dài năm Chu kỳ dài năm Dao động ngẫu nhiên Còn cơ cấu chuỗi thời gian trong khí hậu chỉ chứa 3 thành phần cơ bản Xu thế dài năm Chu kỳ dài năm