tailieunhanh - Y học cổ truyền Việt Nam - Sách linh khu part 3

Nếu là bệnh thuộc ‘thị động’ thì sẽ làm cho cổ họng bị khô, tâm thống, khát muốn uống nước, gọi đây là chứng Tý quyết [46]. Nếu là bệnh ‘sở sinh’ do Tâm làm chủ sẽ làm cho mắt vàng, hông sườn thống, mép sau của phía trong cánh tay và cẳng tay bị đau, quyết. Giữa gan bàn tay bị nhiệt, đau [47]. Tất cả các bệnh trên đây, nếu thịnh thì nên châm tả, nếu hư thì nên châm bổ, nếu nhiệt thì nên châm nhanh, nếu hàn thì nên lưu kim lâu, nếu mạch bị hãm. | Nếu là bệnh thuộc thị động thì sẽ làm cho cổ họng bị khô tâm thống khát muốn uống nước gọi đây là chứng Tý quyết 46 . Nếu là bệnh sở sinh do Tâm làm chủ sẽ làm cho mắt vàng hông sườn thống mép sau của phía trong cánh tay và cẳng tay bị đau quyết. Giữa gan bàn tay bị nhiệt đau 47 . Tất cả các bệnh trên đây nếu thịnh thì nên châm tả nếu hư thì nên châm bổ nếu nhiệt thì nên châm nhanh nếu hàn thì nên lưu kim lâu nếu mạch bị hãm hạ thì nên cứu không thịnh không hư thì tùy theo kinh mà thủ huyệt để châm 48 . Nếu mạch thịnh thì mạch Thốn khẩu sẽ 2 bội lần lớn hơn mạch Nhân nghênh nếu mạch hư thì ngược lại mạch Thốn khẩu nhỏ hơn mạch Nhân nghênh 49 . Tiểu trường mạch của Thủ thái dương khởi lên ở đầu ngón tay út dọc theo cạnh ngoài bàn tay lên trên đến cổ tay rồi xuất ra ở giữa xương lồi mắt cá khỏa trung đi thẳng lên dọc theo mép dưới xương cánh tay xuất ra ở cạnh trong khuỷu tay giữa 2 đường gân lên trên dọc theo mép sau của phía ngoài cánh tay xuất ra ở khớp vai đi ngoằn ngoèo ở bả vai giao nhau ở trên vai nhập vào Khuyết bồn lạc với Tâm đi dọc theo yết xuống dưới hoành cách đến Vị thuộc vào Tiểu trường 50 . Chi mạch của nó đi từ Khuyết bồn dọc theo cổ lên trên mặt đến khoé mắt ngoài rồi nhập vào trong tai 51 . Chi mạch của nó tách biệt ở mặt lên đến xương mặt đến mũi đến khoé mắt trong đi lệch ra để liên lạc với gò má 52 . Nếu là bệnh thuộc thị động thì sẽ gây thành chứng đau cổ hàm sưng thũng không quay cổ được vai đau như nhổ rời cánh tay đau như gẫy ra 53 . Nếu là bệnh thuộc sở sinh vì chủ về dịch nên sẽ làm cho tai bị điếc mắt vàng má sưng cổ hàm vai cánh tay khuỷu tay mép sau phía ngoài cẳng tay tất cả đều đau 54 . Khi gặp các bệnh chứng như trên nếu thịnh thì nên châm tả hư thì nên châm bổ nhiệt thì châm nhanh hàn nên lưu kim lâu mạch bị hãm hạ thì nên dựa vào đường kinh để thủ huyệt châm 55 . Nếu mạch thịnh thì mạch Nhân nghênh lớn gấp 2 lần hơn mạch Thốn khẩu. Nếu mạch hư thì mạch Nhân nghênh lại nhỏ hơn mạch Thốn khẩu 56 . Bàng quang mạch của túc Thái dương .