tailieunhanh - Giáo trình -Môi trường và phát triển -chương 2

Chương 2: Dân số và môi trường Các thông số cơ bản của dân số học là tỷ lệ sinh (birth rate, natality), tỷ lệ tử (dealth rate, mortality) và tỷ lệ tăng dân số (growth rate). Tỷ lệ sinh: là số lượng con sinh ra trên 1000 người dân trong 1 năm. | 11 Chương 2 DÂN SỐ VÀ MÔI TRƯỜNG I. Các thông số cơ bản của dân số học Các thông số cơ bản của dân số học là tỷ lệ sinh birth rate natality tỷ lệ tử death rate mortality và tỷ lệ tăng dân số growth rate . 1. Tỷ lệ sinh là số lượng con sinh ra trên 1000 người dân trong 1 năm. Số con thì tính cho cả năm còn dân số thì lấy số liệu vào giữa năm tính. 2. Tỷ lệ tử là số người chết tính trên 1000 người dân trong 1 năm. 3. Tỷ lệ tăng dân số là hiệu số giữa tỷ lệ sinh và tỷ lệ tử r b - d . Lưu ý rằng tỷ lệ tăng dân số r tính trên 1000 người dân. Các nhà dân số học còn dùng một thuật ngữ khác mà ta cần tránh nhầm lẫn là tăng dân số hàng năm. Nó được tính là số lượng dân gia tăng hàng năm trên 100 người dân. Đánh giá mức gia tăng dân số thế giới vào những năm 1970 có tỷ lệ sinh là 32 1000 người dân năm tỷ lệ tử là 13 1000 người dân năm như thế tỷ lệ tăng dân số tương ứng là 32-13 1000 hay 19 1000 người dân năm tức là 1 9 năm. Có một mối tương quan giữa phần trăm tăng dân số hàng năm và thời gian tăng gấp đôi dân số. Bảng . Mối tương quan giữa tăng dân số hàng năm và thời gian tăng gấp đôi dân số. Phần trăm tăng dân số Thời gian tăng gấp đôi dân số 0 5 140 0 8 87 1 0 70 2 0 35 3 0 23 4 0 17 Qua bảng trên chúng ta có thể thấy rằng thời gian tăng gấp đôi dân số thực tế thường nhanh hơn so với lý thuyết. Điều này do các cá thể sau khi được sinh ra sau đó sẽ tham gia vào quá trình sinh sản vì vậy làm cho thời gian gấp đôi dân số tăng nhanh lên. Các tỷ lệ sinh tử như đã nói ở trên đây được các nhà dân số học gọi là tỷ lệ sinh tử thô crude birth rate crude death rate . Gọi là thô vì nó không thông tin gì về sự khác nhau giữa các nhóm tuổi. Tỷ lệ sinh tử thô rất dễ thu thập từ các thống kê dân số học. Mặc dù vẫn được sử dụng nhưng dùng nó để phân tích dễ bỏ qua nhiều điều quan trọng. Do vậy các nhà dân số học đưa thêm một số chỉ số nữa đó là Tỷ lệ sinh sản chung GFR General Fertility Rate thông số này chỉ số lượng con đẻ ra của phụ nữ ở độ tuổi từ 15 - 44 tức là nhóm tuổi .