tailieunhanh - La bàn từ hàng hải part 3

Những dòng như vậy chủ yếu là dòng các phân tử mang điện từ mặt trời đến. Nghiên cứu từ trường trái dất ở nước ta chưa có cơ quan nào tiến hành một cách quy mô. ở nước ngoài đã có nhiều nhà bác học, nhiều cơ quan nghiên cứu như : viện từ trường trái đất, viện nghiên cứu tầng điện li và sự lan truyền của sóng vô tuyến . vv. nguyên tắc làm việc của la bàn từ Nếu ta đã biết, thành phần nhạy cảm của la bàn là kim từ . Khi kim. | Chương 1 Khái niêm cơ bản về từ trường tới vài nghìn kilômét. Những dòng như vậy chủ yếu là dòng các phân tử mang iện từ mặt trời ến. Nghiên cứu từ trường trái dất ở nước ta chưa có cơ quan nào tiến hành một cách quy mô. Ở nước ngoài ã có nhiều nhà bác học nhiều cơ quan nghiên cứu như viện từ trường trái ấ t viện nghiên cứu tầng iện li và sự lan truyền của sóng vô tuyến . vv. NGUYÊN TẮC LÀM VIỆC CỦA LA BÀN TỪ Nếu ta ã biết thành phần nhạy cảm của la bàn là kim từ . Khi kim la bàn ược treo tự do thì trục kim của nó sẽ ịnh hướng dọc theo véc tơ cường ộ từ trường T của trái ấ t và chỉ ra mặt phẳng kinh tuyến từ. Nhưng kim từ treo tự do không thể sử dụng làm thành phần nhạy cảm cho la bàn từ hàng hải ược bởi vì khi ộ từ nghiêng lớn ở vĩ ộ cao xác ịnh hướng nằm ngang theo kim nghiêng rất khó khăn. Vì vậy trong các la bàn từ hàng hải người ta tìm cách treo thành phần nhạy cảm sao cho nó chỉ tự ộng xoay trong mặt phẳng nằm ngang hình thể hiện một kim từ ược treo như vậy . Trục kim tạo vói thanh phần nằm ngang của từ trường trái ấ t nghĩa là với kinh tuyến từ một góc ô . Từ trường trái ất ở trong không gian kim nam châm chiếm chỗ có thể coi như là từ trường ều. Với iều kiện này theo công thức kim từ chịu tác dụng một mômen quay P. P 2lmHsinô Ở ây 2l là chiều dài kim từ và m là từ khối mỗi lực kim từ Biết 2lm M là mômen từ của kim nam châm do ó P MHsinô . Dưới tác dụng của mômen quay P kim nam châm xoay về phía kinh tuyến từ. Xong do có ma sát ở iểm ỡ cho nên kim sẽ ổn ịnh trên hướng khác với kinh tuyến Hình từ. Theo công thức trên thì kim từ chỉ ổn ịnh khi ô 0 tức là sinô 0 do vậy P 0 . Mô men P gọi là mômen quay của kim la bàn từ . Trong thực tế do iều kiện ổ ỡ thành phần nhạy cảm chưa lý tưởng cho nên vẫn tổn tại một lực ma sát làm triệt tiêu bởi mômen quay P. Tức là kim từ sẽ ổn ịnh ở vị trí ứng với một góc ô nhỏ góc này gọi là góc i ký hiệu là A. Vật liệu ma sát triệt tiêu bởi lực P l à Q Q 18 Chương 1 Khái niêm cơ bản về từ trường Với A