tailieunhanh - Lịch sử lý thuyết dây

Năm 1968, Gabriele Veneziano, một nhà vật lý trẻ người Ý, đã trăn trở rất nhiều để tìm những lời giải thích phù hợp với các tính chất khác nhau của lực hạt nhân mạnh. | Lịch sử lý thuyết dây Năm 1968 Gabriele Veneziano một nhà vật lý trẻ người Ý đã trăn trở rất nhiều để tìm những lời giải thích phù hợp với các tính chất khác nhau của lực hạt nhân mạnh. Khi ấy ông đang làm việc tại trung tâm hạt nhân của châu Âu CERN đặt tại Geneva Thụy Sĩ. Trong nhiều năm ròng rã ông đã nghiên cứu vấn đề này và rồi một hôm trong đầu ông chợt lóe lên một phát hiện lạ lùng. Ông vô cùng ngạc nhiên khi nhận thấy rằng công thức của nhà toán học người Thụy Sĩ Leonard Euler xây dựng trước đó hơn hai trăm năm với mục đích toán học thuần túy với tên gọi là Hàm Beta Euler song lại mô tả được nhiều tính chất của các hạt tham gia trong tương tác mạnh. Phát hiện của Veneziano đã thâu tóm một cách rất hiệu quả bằng toán học nhiều đặc trưng của tương tác mạnh nhằm sử dụng hàm Beta và các dạng tổng quát hóa của nó để mô tả một chuỗi những dữ liệu thu được từ thực nghiệm. Tuy nhiên phát hiện khi đó của Veneziano vẫn chưa đầy đủ nó giống như một công thức mà một sinh viên học thuộc lòng nhưng lại không hiểu hết được ý nghĩa sâu sa của nó. Hàm Beta Euler sau đó được sử dụng rất hiệu quả nhưng không một ai khi ấy hiểu được tại sao nó lại như vậy. Mãi tới năm 1970 những công trình của Yoichiro Nambu ở Đại học Chicago Holger Nielsen thuộc Viện Niels Bohr và Leonard Susskin ở Đại học Stanford mới chỉ ra được ý nghĩa vật lý ẩn sau công thức Euler. Hai nhà vật lý này đã chứng minh được rằng nếu một hạt sơ cấp được mô hình hóa như các dây nhỏ bé một chiều dao động thì tương tác mạnh của chúng có thể được mô tả chính xác bởi hàm Beta Euler. Theo lập luận của họ nếu các dây này đủ nhỏ thì chúng vẫn được xem là các hạt điểm và do vậy phù hợp với những quan sát thực nghiệm. Mặc dù lý thuyết mới được khai sinh giản dị về mặt trực giác và khởi đầu với nhiều hào hứng nhưng sự mô tả tương tác mạnh của lý thuyết dây ban đầu đã bị thất bại. Những năm đầu của thập niên 1970 các thí nghiệm năng lượng cao với độ thăm dò hạ nguyên tử đã chứng tỏ rằng mô hình dây đưa ra nhiều tiên đoán .