tailieunhanh - Chiêm Thành (Champa) - 6

Chiêm Thành (Champa) - 6 Triều vương thứ ba (420-530) : tranh chấp với Trung Hoa Năm 420, con cháu cua Thiếu Lâm ám sát vua Manorathavarman và đưa người em cùng mẹ khác cha cua Địch Chớn là Văn Địch (Wen Ti) lên thay. Văn Địch xưng hiệu là Phạm Dương Mại I (Yan Mah hay Fan Yang Mai), có nghĩa là Hoàng tư Vàng, nhưng không trị vị lâu vì bị chết trong một cuộc tấn công của quân Đông Tấn. Con là thái tư Đốt, 19 tuổi, được nhà Đông Tấn phong vương năm 421, hiệu Dương Mại. | Chiêm Thành Champa - 6 Triều vương thứ ba 420-530 tranh chấp với Trung Hoa Năm 420 con cháu cua Thiếu Lâm ám sát vua Manorathavarman và đưa người em cùng mẹ khác cha cua Địch Chớn là Văn Địch Wen Ti lên thay. Văn Địch xưng hiệu là Phạm Dương Mại I Yan Mah hay Fan Yang Mai có nghĩa là Hoàng tư Vàng nhưng không trị vị lâu vì bị chết trong một cuộc tấn công của quân Đông Tấn. Con là thái tư Đốt 19 tuổi được nhà Đông Tấn phong vương năm 421 hiệu Dương Mại II. Nhân tình thế loạn lạc bên Trung Hoa nhà Tống dẹp nhà Đông Tấn năm 431 Dương Mại II dẫn hơn 100 chiến thuyền tấn công các làng ven biển tại cưa Thọ Lãnh Tứ Hội và Châu Ngô quận Nhật Nam và Cưu Chân nhưng bị đánh bại quân Tống chiếm thành Khu Lật Dương Mại II chạy trốn ra Cù Lao Chàm Quang Nam . Năm 433 Dương Mại II xin lãnh đất Giao Châu về cai trị nhưng vua Tống không chịu chiến tranh lại xảy ra. Năm 443 vua Tống Du Long phong thống chế Đàn Hòa Chi làm thứ sư Giao Châu cùng hai phó tướng là Tống Xác và Túc Canh Hiến mang đại quân đánh Lâm Ảp Phạm Dương Mại II chạy thoát được ra cưa Tượng Phổ vịnh Bành Long Bình Định tổ chức lại lực lượng tăng cường thêm nhiều đội tượng binh rồi ra lệnh tổng phan công nhưng không địch nổi quân Nam Tống. Những người sống sót chạy sang Láng Cháng Luang Prabang tại Bắc Lào tị nạn một số chạy đến Champassak Nam Lào ẩn náu. Đàn Hòa Chi thu rất nhiều vàng bạc châu báu tượng đồng vàđập phá rất nhiều đền đài. Sư Trung Hoa Tống Thư chép rằng Đàn Hòa Chi lấy được nhiều tượng vàng mười người mới ôm xuể đem nấu chay thâu được hơn 10 vạn cân kí-lô vàng y . Từ đó Trung Hoa biết Lâm Ảp có nhiều vàng nên mỗi khi có dịp là tiến quân xuống đánh cướp. Trong thời này nhiều nhà sư Phật giáo Trung Hoa ái mộ nét kiến trúc và tượng đài trong các đền thờ tại Mỹ Sơn sang Lâm Ảp tìm hiểu và học hoi rất đông nhiều tượng Bồ Tát cua Phật giáo Đại Thừa Trung Hoa được tìm thấy trong các chùa chùa Quang Khê trong vùng. Trong lúc chạy trốn về phía nam Dương Mại II chinh phục luôn các tiểu vương tại Vijaya .