tailieunhanh - Hải dương học đại dương - Phần 2 Các quá trình động lực học - Chương 3

Tài liệu tham khảo bài giảng Hải dương học đại dương - Phần 2 Các quá trình động lực học - Chương 3 Thủy triều trong đại dương | Chương 3 - THỦy TRIỀU TRONG ĐẠI DƯƠNG . Những quy luật vật lý cơ bản hình thành thủy triều . Thủy triều và các lực tạo thủy triều Thủy triều trong biển và đại dương là chuyển động của nước được gây nên bởi các lực tạo triề u Mặt Tráng và Mặt Trời. Những chuyển động này biểu hiện trong dao động mực nước và dòng chảy có đặc điểm tuần hoàn. Chuyển động thủy triề u quan trắc thấy không chỉ ở lớp vỏ nước của Trái Đất. Còn có cả những biến đạng thủy triề u của thể rắn của Trái Đất và các dao động triề u của áp suất khí quyển. Tuy nhiên chỉ có các chuyển động triề u của nước Đại dương Thế giới mới biểu hiện khá rõ. Thí dụ ở các vùng ven bờ dao động mực nước thủy triề u bằng 5-6 m không phải là hiếm. Độ lớn tới hạn của thủy triề u đạt tới 18 m vịnh Funđy Canađa . Ngoài ra ở lân cận bờ quan trắc được 200 http những dòng chảy triều mạnh ở trong các eo vịnh hẹp có thể đạt tới tốc độ 5-10 và thậm chí 12 hải lý một giò. Xa dần khỏi bò dao động mực nước và tốc độ dòng triều giảm. Mặc dù vậy thủy triều có ảnh hưởng nhiều tới trạng thái động lực nước ở vùng khoi đại dưong. Đó là vì chuyển động triều bao quát toàn bộ bề dày nước trong khi những dạng chuyển động khác ở biển thường biểu hiện rõ nhất ở trên bề mặt và tắt dần với độ sâu. Hiện nay đã tích lũy được rất nhiều dữ liệu quan trắc về thủy triều ở vùng ven bò các lục địa. Khó mà nói được việc thu thập những dữ liệu đó bắt đầu từ khi nào. Lần đầu tiên người ta nhắc tới thủy triều ở biển Hồng Hải là vào thế kỷ 5 trước CN Gherođôt năm 484-428 trước CN . Cũng khoảng thòi đó người ta đã nhận ra sự liên hệ giữa các dao động tuần hoàn của mực nước và chuyển động của Mặt Trăng Piteas năm 325 trước CN . Người ta cũng đã nêu ra những giả thiết về sự liên hệ của các dao động tuần hoàn mực nước với Mặt Tròi. Tuy nhiên nguyên nhân mà Mặt Trăng và Mặt Tròi có khả năng tạo ra hiện tượng thủy triều trên Trái Đất thì chưa hiểu được cho tới khi NiutOn phát biểu định luật vạn vật hấp dẫn vào năm 1687 và chứng minh rằng .