tailieunhanh - Nền cảnh địa - văn hóa của nghệ thuật sân khấu Cải lương

Không - thời gian văn hóa của sự ra đời nghệ thuật sân khấu Cải lương là mảnh đất Nam Bộ - nói riết ráo hơn là miền đồng bằng sông Cửu Long ở vài thập kỉ đầu (10 – 30) của thế kỉ này. Quy chiếu về tộc Kinh Việt thì mảnh đất Nam Bộ là “đất mới”, “mới” đây là tương đối so với Đất Tổ Bắc Bộ lưu vực sông Hồng “quê hương buổi đầu của người Việt” (Phạm Văn Đồng), cũng tương đối mới so với mảnh đất miền Trung Thuận Quảng. . | Nền cảnh địa - văn hóa của nghệ thuật sân khấu Cải lương Không - thời gian văn hóa của sự ra đời nghệ thuật sân khấu Cải lương là mảnh đất Nam Bộ - nói riết ráo hơn là miền đồng bằng sông Cửu Long ở vài thập kỉ đầu 10 - 30 của thế kỉ này. Quy chiếu về tộc Kinh Việt thì mảnh đất Nam Bộ là đất mới mới đây là tương đối so với Đất Tổ Bắc Bộ lưu vực sông Hồng quê hương buổi đầu của người Việt Phạm Văn Đồng cũng tương đối mới so với mảnh đất miền Trung Thuận Quảng. Trong làng các anh chị em ca kịch dân tộc thì sân khấu cải lương cũng mới hơn sân khấu chèo tuồng dù cho đến nay cải lương cũng đã bước vào tuổi cổ lai hi thượng thọ thượng thượng thọ rồi. Theo sách Hí phường phả lục của trạng nguyên Lương Thế Vinh bản in đời Cảnh Thống 1501 thì trạng Lường dựa vào tài liệu cũ cũng chỉ có thể truy ngược đến các vị tổ sư phường Hí ở thế kỉ X - XI thời Đinh -Tiền Lê - Lý với Ưu bà Phạm Thị Trân nhị vị ông làng Sai Ất Từ Đạo Hạnh Đào Nương. Không gian văn hóa các chiếng CHÈO phân bố đậm đặc ở bốn xức Đông Nam Đoài Bắc của châu thổ Bắc bộ nhạt loãng dần vào các xứ Thanh - Nghệ và hình như trước đây không vượt nổi Hoành sơn sông Gianh nếu ta không coi hát bả trạo của miền Trung là chèo mà có thể phân lập thành một loại hình nghệ thuật khác. Tôi mạn phép giới sân khấu học Việt Nam định tính chèo là nghệ thuật sân khấu ca múa nông dân miền Bắc đặc biệt là chèo sân đình. Tuồng Bắc cũng giõ Tổ với chèo vào tháng Tám lịch ta Trung thu . Tôi đã xem sử chép về kép hát Lý Nguyên Cát tù binh Nguyên Mông thời Trần được giữ lại cung đình dạy ca múa chép Thái sư Trần Nhật Duật mê hý khúc cả ngày chép Dương Nhật Lễ con nhà đào kép được quí tộc Trần nhận làm con và đoạt ngôi nhà Trần một đoạn cuối thế kỉ XIV. Tôi đã được nhiều nàh sân khấu học tài danh giảng giải về tuồng ta riêng và khác tuồng Tàu song tôi vẫn thấy tuồng ngấm chất ngoại sinh Hoa hơn chèo và tôi xin mạn phép định tính Tuồng vốn là nghệ thuật sân khấu ca múa cung đình tuồng pho sau mới dần dà dân gian hóa tuồng đồ Nghêu Sò ÔSc .