tailieunhanh - NHẬP MÔN LOGIC HỌC PHẦN 6

Chương 8 TAM ĐOẠN LUẬN NHẤT QUYẾT ĐƠN. Tam đoạn luận nhất quyết đơn (sau đây ta gọi ngắn gọn là tam đoạn luận đơn) là một dạng suy luận diễn dịch thông dụng trong mọi lĩnh vực của cuộc sống thường ngày | Chương 8 TAM ĐOẠN LUẬN NHẤT QUYẾT ĐƠN Tam đoạn luận nhất quyết đơn sau đây ta gọi ngắn gọn là tam đoạn luận đơn là một dạng suy luận diễn dịch thông dụng trong mọi lĩnh vực của cuộc sống thường ngày. Dạng suy luận này được nhà triết học cổ đại Hylạp Aristote nghiên cứu kỹ lưỡng từ thế kỷ thứ IV trước công nguyên33. Ngày nay trong logic học người ta đã dùng những phương pháp hiện đại để nghiên cứu loại suy luận này và đưa ra những hệ thống chuẩn hóa khác nhau về nó34 . Đặc biệt đã có nhiều chương trình về tam đoạn luận đơn được viết cho máy tính. Có thể nói rằng thái độ hoài nghi hay thậm chí là phủ nhận đối với tam đoạn luận đơn đã từng có lúc ngự trị trong logic học đã vĩnh viễn lùi vào dĩ vãng. Trong tư duy hàng ngày tam đoạn luận đơn vẫn có một giá trị không gì có thể thay thế. I. ĐỊNH NGHĨA VÀ CẤU TRÚC Tam đoạn luận đơn là suy luận diễn dịch gồm có hai tiền đề và kết luận đều là các phán đoán thuộc tính đơn nghĩa là các phán đoán dạng A E I O mà ta đã nghiên cứu với đúng ba thuật ngữ khác nhau. Thuật ngữ hay còn gọi là hạn từ35 từ đóng vai trò chủ từ trong phán đoán kết luận gọi là tiểu thuật ngữ hay tiểu từ thuật ngữ đóng vai trò thuộc từ của phán đoán kết luận gọi là đại thuật ngữ hay đại từ và thuật ngữ có mặt trong cả hai tiền đề nhưng không có mặt trong kết luận thì gọi là thuật ngữ trung gian hay là trung từ . Người ta hay ký hiệu đại thuật ngữ bằng chữ P tiểu thuật ngữ bằng chữ s và thuật ngữ trung gian bằng chữ M. Tiểu thuật ngữ và đại thuật ngữ được gọi chung là các thuật ngữ biên. Thuật ngữ trung gian có vai trò cầu nối giữa hai thuật ngữ biên dựa vào mối liên hệ giữa đại từ với trung từ và giữa tiểu từ với trung từ mà ta xác định được mối liên hệ giữa đại từ với tiểu từ. Tiền đề chứa đại thuật ngữ gọi là đại tiền đề. Tiền đề chứa tiểu thuật ngữ gọi là tiểu tiền đề. Ví dụ 1 Trong tam đoạn luận đơn cổ điển 33 Xem Aristote Tuyển tập 4 tập tập 2 NXB Tư tưởng Moskva 1978 tiếng Nga tr. 117-347. 34 Xem bản liệt kê vắn tắt các công trình logic hiện đại diễn