tailieunhanh - Giáo trình dược liệu (Bài 17)

Bài 17: Dược liệu có tác dụng lợi tiểu. Sách dùng đào tạo dược sỹ trung học của Bộ y tế vụ khoa học và đào tạo. Chủ biên: DS. Nguyễn Huy Công. học tập mở mang kiến thức. | Bài 17 DƯỢC LIỆU CÓ TÁC DỤNG LỢI TIỂU MỤC TIÊU 1. Trình bày được đặc điểm thực vật bộ phận dùng làm thuốc thành phần hoá học công dụng cách dùng liều lượng những vị thuốc có tác dụng lợi tiểu. 2. Vận dụng được những kiến thức đã học vào hoạt động nghề nghiệp. NỘI DUNG CHÍNH CẦY MẢ ĐỂ Tên khác Bông mã đề - Cây vó ngựa - Xa tiền TQ Tên khoa học Plantago major L. Họ Mã đề Plantaginaceaè 1. Mô tả phân bố Mã đề thuộc loại cây thảo sông lâu năm thân rất ngắn. Lá hình thìa có cuông dài mọc thành hình hoa thị ở gốc mép lá nguyên hoặc khía răng cưa thưa gân lá hình cung chạy dọc theo phiến rồi đồng quy ở gốc và ngọn lá. Hoa nhỏ mọc thành bông ở kẽ lá cuống hoa dài. Quả hình hộp chứa nhiều hạt hình đa giác màu nâu bóng. Mã đề mọc hoang và được trồng khắp nơi trên đất nưởc ta. 2. Bộ phận dùng thu hái Mã đề có ba bộ phận dùng làm thuốc là Toàn cây trừ gốc rễ lá và hạt Xa tiền tử . 208 . Lá mã đề folium Plantaginis Thu hái lúc cây sắp ra hoa phơi khô độ ẩm không quá 13 tạp chất không quá 1 tro toàn phần không quá 14 . . Cây mã để Thu hái cả cây cắt bỏ rễ phơi sấy khô. . Sa tién tứ semen Plantaginis Thu hái lúc quả già rũ lây hạt phơi sấy khô độ ẩm không quá 10 hạt lép không quá 2 chỉ sô nở ít nhất là 5. Hạt mã đề đã được ghi trong Dược điển Việt Nam 2002 . 3. Thành phần hóa học Lá mã đề có flavonoid là baicalein scutellarein ancubosid một lacton là liliolid chất nhầy carotenoid các vitamin c K tanin acid oleanolic. Sa tiền tử có chất nhầy thành phần của chất nhầy có polysaccharid là plantasan các acid hũu cơ dầu béo. Cây Mã đề có glycosid tên là aucubin men và emulsin. 4. Công dụng cách dùng Mã đê có tác dụng lợi tiểu tàng thải trừ Ure acid uric muối giãn phế quản kháng khuẩn kháng chữa các chứng bệnh bí tiểu tiện phù thũng tiểu tiện ra máu viêm thận viêm bàng quang viêm phế quản phế nhiệt ho lâu ngày đau mắt đỏ lỵ. Dùng ngoài chữa mụn nhọt sưng tây. Cách dùng - Lá mã đề dùng 15 - 20 g ngày dạng thuốc sắc. - Sa tiền tử dùng 10 - 15 g ngày dạng thuốc sắc. - .