tailieunhanh - Vài nét sơ lược về sự Phát triển của Triết học Trung Hoa - Phần 12

Ngoài các triết gia kể trên, còn Thân Bất Hại, Thương Ưởng, Thận Đáo. Thân và Thương sinh trước Mạnh Tử, Thận sinh sau. Cả ba nhà thật ra không phải là triết gia mà chỉ là những chính trị gia chuyên môn, chỉ bàn về phép trị nước. Thân Bất Bại xét về thuật tức mánh khoé trị dân của ông vua; Thương Ưởng chú trọng về pháp luật, cho rằng phải công bố ra cho rõ ràng, và thi hành phải nghiêm, thì dân mới sợ mà khỏi làm loạn; Thận Đáo chú trọng về cái thế. | Vài nét sơ lược về sự Phát triển của Triết học Trung Hoa BÌNH MINH XUẤT HIỆN PHÁP GIA Ngoài các triết gia kể trên còn Thân Bất Hại Thương Ưởng Thận Đáo. Thân và Thương sinh trước Mạnh Tử Thận sinh sau. Cả ba nhà thật ra không phải là triết gia mà chỉ là những chính trị gia chuyên môn chỉ bàn về phép trị nước. Thân Bất Bại xét về thuật tức mánh khoé trị dân của ông vua Thương Ưởng chú trọng về pháp luật cho rằng phải công bố ra cho rõ ràng và thi hành phải nghiêm thì dân mới sợ mà khỏi làm loạn Thận Đáo chú trọng về cái thế tức quyền thế của ông vua dân chỉ sợ vua vì cái thế của vua cao quyền của vua mạnh vậy muốn cho nước trị phải tôn quân quyền nhà vua phải được coi là một vị không ai xâm phạm tới. Ba nhà đó giống nhau ở hai điểm không theo cổ và cực hữu vi nghĩa là can thiệp triệt để tới việc trị dân ghét tự do và bình đẳng ghét cá nhân chủ nghĩa người sau gọi chung họ là Pháp gia. Họ cho rằng xã hội loạn quá rồi những thuyết của Nho kiêm ái công lợi phi công của Mặc đều vô hiệu muốn thống nhất thì phải dùng sức mạnh mà muốn có sức mạnh thì phải độc tài. ÂM DƯƠNG GIA Sau cùng còn một phái nữa mà đại biểu là Trâu Diễn sinh sau Mạnh Tử. Trâu không để lại tác phẩm. Nhờ những bộ Sử ký của Tư Mã Thiên và Lã thị Xuân Thu ta được biết đại lược rằng ông có một vũ trụ quan khá đặc biệt đạo trời và đạo người liên hệ mật thiết với nhau. Vũ trụ có âm dương và ngũ hành kim mộc thuỷ hoả thổ . Âm dương điều hoà thì mọi vật tốt đẹp trái lại là xấu. Âm thắng thì dương suy âm thịnh cực thì dương lại phát sinh rồi mạnh lần lên mà thắng âm khi thịnh cực thì bắt đầu suy vạn vật cứ tuần hoàn theo luật đó. Ngũ hành cũng có lúc thịnh lúc suy mộc thịnh ở mùa xuân suy ở mùa thu kim thịnh ở mùa thu suy ở mùa hạ hoả thịnh ở mùa hạ suy ở mùa đông. Việc người chịu ảnh hưởng của việc trời đất nên bậc vua chúa tuỳ thời biết lựa chỗ ở chọn màu áo biết thi hành chính trị cho hợp với âm dương ngũ hành đó thì nước sẽ thạnh trị. 42