tailieunhanh - Đặc điểm thực vật học cây Cù đèn (Croton persimilis Müll. Arg.), họ Euphorbiaceae

Bài viết Đặc điểm thực vật học cây Cù đèn (Croton persimilis Müll. Arg.), họ Euphorbiaceae trình bày khảo sát đặc điểm hình thái và vi học của cây Cù đèn thu mẫu ở Khu bảo tồn thiên nhiên văn hóa Đồng Nai nhằm góp phần định danh loài và kiểm nghiệm vi học dược liệu. | Nghiên cứu Y Học TP. Hồ Chí Minh Tập 24 Số 2 2020 ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT HỌC CÂY CÙ ĐÈN CROTON PERSIMILIS MÜLL. ARG. HỌ EUPHORBIACEAE Nguyễn Thị Thu Hằng Huỳnh Ngọc Bích Trâm TÓMTẮT Mở đầu Trong các tài liệu về thực vật tại Việt Nam cây Cù đèn được biết đến với tên khoa học là Croton oblongifolius Roxb. Cây Cù đèn thu hái ở Khu bảo tồn thiên nhiên văn hóa Đồng Nai chính là loài Croton oblongifolius Roxb. Tuy nhiên Croton oblongifolius Roxb. là tên không hợp lệ Croton persimilis Müll. Arg. mới là tên khoa học đúng thay thế cho Croton oblongifolius Roxb. Chi Croton ở Việt Nam có 46 loài trong đó nhiều loài khá giống nhau về đặc điểm hình thái dẫn đến dễ gây nhầm lẫn khi thu hái để sử dụng làm thuốc. Hiện nay chưa có tài liệu nào mô tả chi tiết về mặt thực vật học loài Cù đèn này để làm cơ sở cho việc xác định tên khoa học và kiểm nghiệm vi học dược liệu. Mục tiêu Khảo sát đặc điểm hình thái và vi học của cây Cù đèn thu mẫu ở Khu bảo tồn thiên nhiên văn hóa Đồng Nai nhằm góp phần định danh loài và kiểm nghiệm vi học dược liệu. Phương pháp nghiên cứu Phân tích mô tả và chụp hình các đặc điểm hình thái giải phẫu và bột dược liệu. Xác định tên khoa học bằng cách so sánh đặc điểm hình thái với các tài liệu. Kết quả Hình thái Toàn cây có mùi thơm ít nhựa mủ. Cây gỗ nhỏ. Thân và lá non phủ lông hình khiên. Lá đơn mọc cách nơi cây phân nhánh hay ngọn cành các lá mọc khít như thành vòng 3-6 lá mép có răng cưa. Cụm hoa chùm. Hoa đực 5 lá đài 5 cánh hoa nhị 16 ít khi 15. Hoa cái 5 lá đài 3 lá noãn bầu trên 3 ô 1 vòi nhụy 3 đầu nhụy chia thùy 2 lần. Hoa đực và hoa cái đều có tuyến mật. Quả nang gần hình cầu chia 3 thùy. Hạt 3 hình bầu dục mồng màu trắng. Giải phẫu Tế bào tiết tinh thể calci oxalat hình cầu gai rải rác trong mô mềm của rễ thân lá. Ống nhựa mủ ít trong thân lá. Lông che chở hình khiên nhiều ở thân lá non cuống lá. Libe quanh tủy ở thân. Bột dược liệu Mảnh bần mảnh mô mềm mảnh mô dày mảnh mô cứng mảnh mạch mạng mảnh mạch xoắn mảnh biểu bì mang lỗ khí kiểu hỗn bào mảnh