tailieunhanh - Phân tích độ bất định trong xây dựng bản đồ ngập lụt dựa trên phương pháp mô phỏng

Bài viết giới thiệu các phương pháp xây dựng bản đồ ngập lụt và đưa ra bức tranh tổng quan về các yếu tố cấu thành nên độ bất định trong bản đồ ngập lụt được xây dựng từ phương pháp mô phỏng bằng các mô hình toán. | TẠP CHÍ KHÍ TƯỢNG THỦY VĂN Bài báo khoa học Phân tích độ bất định trong xây dựng bản đồ ngập lụt dựa trên phương pháp mô phỏng Trần Thị Tuyết1 Nguyễn Thanh Thủy2 1 Viện Thủy điện và năng lượng tái tạo trantuyettl96@ 2 Trường Đại học Thủy Lợi thanhthuy_rt@ Tác giả liên hệ thanhthuy_rt@ Tel. 84-366171387 Ban Biên tập nhận bài 12 5 2023 Ngày phản biện xong 3 6 2023 Ngày đăng bài 25 6 2023 Tóm tắt Lũ lụt là loại hình thiên tai xảy ra phổ biến trên thế giới và ở Việt Nam với những thiệt hại đáng kể về người và tài sản. Bản đồ ngập lụt được coi là một công cụ hữu hiệu trong việc quản lý rủi ro ngập lụt và được xây dựng bằng nhiều phương pháp khác nhau. Trong đó phương pháp mô phỏng bằng mô hình toán cho các trận mưa hay sự cố công trình với các tần suất khác nhau thường được sử dụng. Nghiên cứu đã tiến hành thu thập tổng hợp và phân tích các nghiên cứu trong và ngoài nước về xây dựng bản đồ ngập lụt nói chung và có xét tới độ bất định nói riêng. Các nghiên cứu đều chỉ ra rằng việc đưa ra giải giá trị hay đánh giá độ bất định trong kết quả tính toán là rất cần thiết. Tuy nhiên độ bất định trong xây dựng mô phỏng bản đồ ngập lụt chủ yếu được đề cập trong các nghiên cứu nước ngoài trong khi các nghiên cứu trong nước gần như không đề cập tới. Các nghiên cứu hiện nay chưa đánh giá ảnh hưởng của độ bất định trong thiết lập mô hình mưa thiết kế đến bản đồ ngập lụt. Từ khóa Bản đồ ngập lụt Độ bất định Mưa dòng chảy Thủy lực Mưa thiết kế. 1. Giới thiệu Lũ lụt là một trong những loại hình thiên tai thường xuyên xảy ra gây thiệt hại lớn đến người và tài sản. Lũ lụt được hình thành với nhiều nguyên nhân khác nhau như do mưa lớn ảnh hưởng bão áp thấp nhiệt đới hay vỡ đập. Đặc biệt với tốc độ đô thị hóa nhanh chóng đã làm tăng diện tích bề mặt bê tông hóa giảm lượng nước thấm và tăng thành phần dòng chảy mặt hình thành nên ngập lụt. Theo số liệu thống kê từ 1990 đến 2018 trung bình mỗi năm có khoảng từ 5-6 cơ bão đổ bộ Việt Nam trong đó có 2-3 cơn bão .