tailieunhanh - Văn hóa ẩm thực qua câu đố người Việt: Phần 2 - Nguyễn Thị Bảy và Phạm Lan Oanh

Cuốn sách Văn hóa ẩm thực qua câu đố người Việt do Nguyễn Thị Bảy và Phạm Lan Oanh biên soạn, tiếp cận nghiên cứu câu đố dân gian của người Việt được sưu tầm, sưu tập tới năm 1945 thể hiện trong Tổng tập văn học dân gian người Việt (tập 3) về Câu đố. Mời các bạn cùng tham khảo tiếp phần 2 cuốn sách sau đây. | C h ư ơ n g ỈU NGHỆ THUẬT CÂU ĐÓ VỂ Ẩ m TH ựC 1. Công th ứ c xây dựng câu đố Câu đố dân gian là một thể loại thuộc về văn học dân gian nên cũng sử dụng những thủ pháp nghệ thuật dân gian để hình thành nên tiểu loại này. Nhận định về nghệ thuật sử dụng ngôn từ trong câu đô nói chung và câu đô quot ẩm thực dân gian nói riêng thì chúng tôi nhận thấy câu đô quot dân gian không sử dụng nhiều thủ pháp liên quan đến nghệ thuật ngôn từ dân gian. Vì đặc tính chủ yếu của câu đô quot là đô quot - đáp đồ quot - giải đô quot cho đôi tượng đại đa sô quot dân chúng nên các câu đô quot đều có chung đặc điểm là dễ hiểu. Thông tin về vật đô quot thường gãy gọn và hình ảnh ví von gần gũi vối vật đô quot . Như vậy tính trực tiếp về lời nói và hình ảnh trong câu đô là những gợi ý nhanh cho người giải đô quot . Bởi tính truyền miệng của câu đô quot luôn gắn vói hình thức đô nên những công thức khá đơn giản trong nghệ thuật ngôn từ thường được sử dụng nhiều lần và cũng tỏ ra hữu hiệu. Chẳng hạn B án h g ì. .đặc điểm loại bánh. Con gi. . đặc điểm con vật. C ái gì. . đặc điểm đồ vật. 15 4 Từ công thức chung người ta gắn thông tin để tạo ra câu đô quot nhằm mục đích đố - giải nhưng không phải để phân biệt tranh giành thắng - thua mà mục đích cao nhất là tạo niềm vui. Đây là một dạng tri thức dân gian được thực hành truyền dạy trực tiếp trong đời sống một cách nghệ thuật. Tính nghệ thuật thể hiện là cách làm mối mẻ khác lạ đặc tính vốn có quen thuộc của sự vật hiện tượng xung quanh họ. Ví dụ Bánh gai bánh hỏi bánh in bánh ít. có đặc điểm nổi bật là lấy danh từ riêng tên gọi làm hạt nhân để gợi ý cho câu trả lời B án h g i nhọn tựa răng cưa Bánh gai B án h g i cả tháng vẫn kêu chưa Bánh ít B ánh g ì bị bẹp rõ hoài Bánh tét B án h g ì nhỏ gọi m ập đùng Bánh ú B án h g i nên nghĩa sớm trưa vợ chồng Bánh phu thê xu xê Câu đô về các con vật cũng thường theo công thức đã nêu Con g ì m ắt sáng về đêm Nằm trong bóng tối nhìn em dịu hiền Chuột kia vừa mới hiện lên Nghe hơi của nó láo chạy dài. Con .