tailieunhanh - Ứng dụng phương trình vi phân có chậm vào mô hình bài toán dân số

Bài viết tập trung về phương trình vi phân có chậm thông qua việc nghiên cứu tính ổn định, ổn định tiệm cận, ổn định tiệm cận toàn cục dựa trên định lý hàm Lyapunov bằng phương pháp tính để ứng dụng vào mô hình dân số. Trong bài viết có sử dụng phần mềm Maple để tính các thông số cần thiết cho mô hình, sau đó đưa thông số cần tính vào phần mềm mô phỏng Matlab thông qua việc lập code. | TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Lê Nguyễn Hạnh Vy và tgk ỨNG DỤNG PHƯƠNG TRÌNH VI PHÂN CÓ CHẬM VÀO MÔ HÌNH BÀI TOÁN DÂN SỐ APPLYING DELAY DIFFERENTIAL EQUATION IN POPULATION PROBLEM MODEL LÊ NGUYỄN HẠNH VY và TRẦN LƯU CƯỜNG TÓM TẮT Bài viết tập trung về phương trình vi phân có chậm thông qua việc nghiên cứu tính ổn định ổn định tiệm cận ổn định tiệm cận toàn cục dựa trên định lý hàm Lyapunov bằng phương pháp tính để ứng dụng vào mô hình dân số. Trong bài viết có sử dụng phần mềm Maple để tính các thông số cần thiết cho mô hình sau đó đưa thông số cần tính vào phần mềm mô phỏng Matlab thông qua việc lập code. Kết quả thu được là quỹ đạo nghiệm và biểu đồ Phase của mô hình. Nó cho ta thấy mức độ tăng trưởng dân số phụ thuộc vào thời gian có chậm. Và được đưa vào thực tiễn tạo ra nhiều bước phát triển mới cho các ngành khoa học khác. Từ khóa hàm Lyapunov phương trình vi phân có chậm mô hình Lotka-Volterra bài toán phát triển dân số. ABSTRACT The paper focuses on the application of delay differential equation by digging deeply into stabilization asymptotic stability and globally asymptotically stable based on Lyapunov s theorem by calculating method in order to apply in population model. In this paper we used Maple software to calculate the necessary parameters for the model and then put the parameters to be calculated in Matlab simulation software through coding. The results are the root locus and the Phase diagram of the model. It indicates that the rate of population growth depends on delay time. And put into practice creating many new developments for other sciences. Key words Lyapunov function delay differential equation Lotka-Volterra model population growth problem. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Lý thuyết phương trình vi phân có chậm Nhiều hiện tượng thực tế cuộc sống trong được phát triển rộng rãi bởi Bellman và Cooke vật lý kỹ thuật sinh học y học có thể được 4 Hale 5 Dirver 6 El sgol ts và Norkin mô hình hóa bởi giá trị ban đầu của phương 7 và hiện nay có một cuốn sách .