tailieunhanh - 101 Cây thuốc với sức khỏe sinh sản phụ nữ (Phần 9)

Chi Đay (danh pháp khoa học: Corchorus) là một chi của khoảng 40-100 loài thực vật có hoa trong họ Cẩm quỳ (Malvaceae), có nguồn gốc từ các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới khắp thế giới. Tại Việt Nam, các tên gọi khác nhau được sử dụng trong các ngữ cảnh khác nhau, với đay là tên gọi phổ biến tại miền bắc và bố, đai phổ biến tại miền nam. | 39. ĐAY Hình 39. Đay Corchorus olitorius L Tên khoa học Corchorus olitorius L. Tênkhácì Rau đay đay tía đay tây đay rừng đĩnh lịch phjăc slênh Tày Tên nước ngoài Jew s mallow Anh jute chanvre de Calcutta guimauve potagère Pháp Họ Đay Tiliaceae Mò tả thục vật Cây cỏ sốhg hàng nám cao 1 - 2m ít phân cành. Thân nhẵn màu đỏ. Lá mọc so le hình bầu dục gốc tròn đầu nhọn mép có răng cưa hai răng cuối kéo dài thành tai mảnh nhọn mặt trên nhẵn mặt dưới có lồng ỗ gân sau nhẵn gân chính 3-5 cuống lá mảnh lá kèm nhỏ. Hoa màu vàng 1-3 cái ỗ kẽ lá lá đài 4-5 thuôn cánh hoa 4-5 móng ngắn nhị nhiều xếp thành nhiều hàng bầu có lông mịn. Quả hình trụ dài có khía dọc rõ nứt làm 5 mảnh hạt hình quả lê. Mùa hoa quả Hoa tháng 7-8 quả tháng 9 - 10. Phân bố và nơi mọc Cây được trồng â nhiều nơi làm rau ăn lây sợi dệt. Bộ phận dùng Lá thân hạt thu hái ồ quả già phơi khô. Thành phần hóa học Từ lá đay đã tốch được những acid béo mối là acid béo của đay A B c D một acid undecanoic acid béo của day E và một acid trihydroxy béo ácid béo của đay F. Từ chất nhầy của lá đay khô hòa tan được trong nước đã tách được một polysacharid acid Yoshìkana M. và ctv Nhật Bản . 98 7- lOICTSStrở Từ lá đay sơ bộ đoán nhận được 6 hợp chất phenolic có tác dụng chấng oxy hóa Azuma K. và ctv Nhật Bản acid 5 - cafeoylquinic acid clorogenic acid 3 5 - dicafecylquinic quercetin - 3 - gataclosid quercetin - 3 - glucosid quercetin - 3 - 6 - malọnylglucosid và quercetin - 3 - 6 - malonylgalactosid . Trong số này chất 5 -cafeoylquinic là chất chổhg oxy hóa vượt trội nhất. Từ lá đay ỏ Việt Nam cùng vối 7 chất đã biết là một iononeglucosid 6S 9R - roseoside một monoterpen glucosid betulalbusi A hai flavonol glucosid astriagalin và isoquercitrin hai coumarin glucosid scopolin và cichoriin và acid clorogenic đã tách được 3 chất mớị có tác dụng kháng histamin được đặt lên là corchoionosid A B và c Yoshikawa M. Nhật Bản . Từ hạt đay ngoài chất gỉucosid trợ tim olitorisiđ và corchorosid đã biết người ta đã tách được thêm 3 .