tailieunhanh - 101 Cây thuốc với sức khỏe sinh sản phụ nữ (Phần 5)

Chàm mèo là cây thuốc quý của đồng bào dân tộc vùng cao vì lá chàm để lên men và ngâm nước vôi sẽ cho màu xanh lam (tên dân dã là màu chàm) dùng để nhuộm vải và quần áo, đặc trưng cho y phục của người dân ở đây. Và cũng từ lá, bột chàm được chiết xuất và sử dụng làm thuốc chữa bệnh phổ biến. | 20. CHÀM MÈO Tên khoa học Strobilanthea cusía Nees. Imlay S. flaccidifolius Nees. Tén khác Chàm nhuộm chàm lá to thanh đại mã lam đại lam mạy ốt Tày co sớm Thái tần gàm Dao Tên nước ngoài Assam indigo Anh ĩ lợ Ô rô Acanthaceae Mò tà thực vật Cây nhỏ sông lâu năm cao khoảng 50cm. Thân nhản phình lên ở các mâu. Lá mọc đốì hình bầu dục gốc thuôn đẫu nhọn mép có răng cưa tròn đài 8-25 cm rộng 3 5 - 11 cm. Cụm hoa mọc ỏ kẽ lá thành bông ít hoa lá bắc dạng lá hoa màu lam tím hay tím hồng mọc đôì hay so le trong cụm lá đài mảnh dạng chỉ tràng hoa hình trụ ngắn hơi cong hẹp vể phía dưới phía trên loe ra xẻ 5 cánh hàn hển đầu cánh hoa nhản nheo nhị 4 2 dài 2 ngắn. Quả nang dài và nhẵn Mùa hoa quả Tháng 12 - 2. Hinh 20. Chàm mèo Strobilanthes cusía Nees. Imlay Tránh nhầm với cây chàm lá nhỏ Indigofera tinctoria L . thuộc họ Đậu Fabaceae . Cây này có lá kép hình lông chim gồm nhiều lá chét nhỏ. Hoa màu lục đỏ. Quả thẳng hoặc hình lưỡi liềm. Phân bố và nơi mọc Cây mọc tự nhiên rải rác ồ dưối tán rừng ẩm hoặc bên các khe suối ỏ vùng rẻo cao thuộc các tỉnh Tây Bắc Lào Cai Lạng Sơn. Trữ lượng tự nhiên của cây không đáng kể. Từ lâu đồng bào các dân tộc thiểu số đã gây trồng chàm mèo để lấy lá nhuộm vải màu lam màu chàm . 52 Bộ phận dùng Cả cây hoặc lá thu hái vào mùa hè - thu phơi khô. Thành phán hóa học Lá chàm mêo chứa 0 4 - 1 3 indican 1H - indol -3-yl-ß-0- glucopyranosid . Khi thúy phân indican cho indoxyl và glucose. Oxy hóa indoxyl tạo ra indigotin. Indigotin có màu xáỉih thẫm với ánh huỳnh quang thăng hoa ỏ 290 C. Indigotin khôhg tan trong acid axetic phenol nưốc cồn ether chỉ tan ít trong tinh dầu thông. Indigotin màu sẫm Trên sắc ký lốp móng Silicagel G với các hệ dung môi ethylacetat -isopropanol - amoniac 6 4 2 và toluen - ethylacetat aceton acid acetic 50 20 10 20 . Thuốc hiện Van Urk hay 2 4 dinitrophenylhydrazin. Sây kính ỏ 120 C trong 5 phút. Dịch chiết lá chàm mèo khô đều cho những biểu hiện của hợp chất indol. Chiết xuất tá chàm mèo Lá chàm mèo khô Ngâm kiẽt với .