tailieunhanh - Dung hợp dân tộc, tôn giáo trong cuộc khởi nghĩa Võ Trứ và Trần Cao Vân những năm cuối thế kỷ XIX

Bài viết thông qua cuộc khởi nghĩa Võ Trứ và Trần Cao Vân để tìm hiểu về tín ngưỡng dân gian người Việt và dân tộc lôi cuốn một số lượng lớn đồng bào Bana, Chăm, Êđê ở các huyện Đồng Xuân, Sơn Hoài, Vân Canh, Bình Khê và tài năng của Võ Trứ, Trần Cao Vân trong việc tập hợp lực lượng, am hiểu về đặc điểm văn hóa vùng miền, làm toát lên nét sinh hoạt văn hóa, tính cách con người ở Bình Định, Phú Yên vào những năm cuối thế kỷ 19. | Dung hợp dân tộc, tôn giáo trong cuộc khởi nghĩa Võ Trứ và Trần Cao Vân những năm cuối thế kỷ XIX Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 1(8) - 2013 DUNG HÔÏP DAÂN TOÄC, TOÂN GIAÙO TRONG CUOÄC KHÔÛI NGHÓA VOÕ TRÖÙ VAØ TRAÀN CAO VAÂN NHÖÕNG NAÊM CUOÁI THEÁ KÆ XIX Ngoâ Minh Sang Tröôøng Ñaïi hoïc Thuû Daàu Moät TOÙM TAÉT Cuoäc khôûi nghóa Voõ Tröù vaø Traàn Cao Vaân coù söï dung hôïp cuûa nhieàu toân giaùo - Tam giaùo ñoàng nguyeân (Phaät, Nho, Laõo), Thieân Chuùa giaùo, tín ngöôõng daân gian ngöôøi Vieät (ôû hai tænh Bình Ñònh, Phuù Yeân) vaø daân toäc - loâi cuoán moät soá löôïng lôùn ñoàng baøo Bana, Chaêm, EÂñeâ ôû caùc huyeän Ñoàng Xuaân, Sôn Hoaø (Phuù Yeân), Vaân Canh, Bình Kheâ (Bình Ñònh) tham gia. Cuoäc khôûi nghóa cho thaáy taøi naêng cuûa Voõ Tröù vaø Traàn Cao Vaân trong vieäc taäp hôïp löïc löôïng, am hieåu töôøng taän veà ñaëc ñieåm vaên hoùa vuøng mieàn ôû hai tænh Bình Ñònh, Phuù Yeân vaø qua ñoù laøm toaùt leân nhöõng neùt sinh hoaït vaên hoùa, tính caùch con ngöôøi ôû Bình Ñònh, Phuù Yeân vaøo nhöõng naêm cuoái theá kæ XIX. Töø khoùa: khôûi nghóa, dung hôïp, toân giaùo * 1. Ñaët vaán ñeà Phuù Yeân, baùo Bình Ñònh nhö Voõ Tröù vaø Moät soá coâng trình nghieân cöùu veà cuoäc cuoäc khôûi nghóa ôû Phuù Yeân cuûa Traàn Ñình khôûi nghóa Voõ Tröù vaø Traàn Cao Vaân tröôùc Thaân, Huyeàn thoaïi veà Voõ Tröù vaø Traàn Cao ñaây mang tính rieâng leû ôû hai tænh Bình Vaân treân ñaát Phuù Yeân cuûa nhaø sö Traàn Ñònh, Phuù Yeân vaø phaàn lôùn nhaán maïnh Truùc Laâm, Cuoäc khôûi nghóa Voõ Tröù vaø Traàn ñeán quaù trình taäp hôïp löïc löôïng vaø khôûi Cao Vaân cuûa Ba Ñaø Raèng, Voõ Tröù vaø cuoäc nghóa ôû Phuù Yeân. Tuy nhieân, gaàn ñaây vôùi khôûi nghóa naêm 1900 ôû Phuù Yeân cuûa Ñaøo söï goùp nhaët cuûa nhieàu nguoàn tö lieäu nhaát laø Nhaät Kim,. ñaõ phaàn naøo phaùc hoaï veà cuoäc nhöõng baûn baùo caùo cuûa coâng söù hai tænh khôûi nghóa Voõ Tröù vaø Traàn Cao Vaân naêm Bình Ñònh, Phuù Yeân leân Toaøn quyeàn .