tailieunhanh - Đình Hội lưỡng nguyên Nguyễn Cửu Trường (1805-1853): Bậc danh thần trứ nghiệp triều Nguyễn

Bài viết này lược khảo về cuộc đời và sự nghiệp của vị trí thức tiêu biểu của tộc Nguyễn Cửu này, nhằm khắc họa chân dung Hoàng giáp Nguyễn Cửu Trường một cách tương đối toàn vẹn. | Đình Hội lưỡng nguyên Nguyễn Cửu Trường (1805-1853): Bậc danh thần trứ nghiệp triều Nguyễn 126 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 5 (148) . 2018 ĐẤT NƯỚC - NHÂN VẬT ĐÌNH HỘI LƯỠNG NGUYÊN NGUYỄN CỬU TRƯỜNG (1805-1853): BẬC DANH THẦN TRỨ NGHIỆP TRIỀU NGUYỄN Võ Vinh Quang* 1. Lời dẫn Tộc Nguyễn Cửu - Vân Dương (Thừa Thiên Huế) là một trong những cự tộc đóng góp vai trò và công lao không nhỏ cho quá trình dựng xây và vun bồi nghiệp lớn của triều đại chúa Nguyễn và vua Nguyễn. Công nghiệp phò tá đầy huân lao của dòng họ Nguyễn Cửu đã được tưởng thưởng vinh danh và khắc ghi vào sử sách. Dòng tộc này có nhiều danh nhân trải suốt gần 400 năm, từ thuở Nghĩa quận công Nguyễn Cửu Kiều vượt Sông Gianh vào Nam lập nghiệp (1623). Dẫu vậy, người đời biết đến công trạng của các vị công thần thời chúa Nguyễn cho đến đầu triều Gia Long như Nguyễn Cửu Kiều, Nguyễn Cửu Thế, Nguyễn Cửu Vân, Nguyễn Cửu Chiêm, Nguyễn Cửu Pháp, Nguyễn Cửu Dật ; và do đó, sự nghiệp khuông phò chính thống của họ Nguyễn Cửu gắn liền với võ nghiệp. Truyền thống võ công đã tạo dựng huân danh của dòng tộc ấy, song văn tài trứ nghiệp cũng chính là một nét nổi bật đáng được ghi nhận. Một trong những văn tài nổi bật của tộc Nguyễn Cửu, bảng vàng vinh danh, sử sách ghi chép chính là Đình Hội lưỡng nguyên Nguyễn Cửu Trường. Ông không chỉ xuất sắc về văn học, làm quan trải ba triều vua Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức, dần nắm giữ nhiều chức vụ cao trong triều ngoài trấn, được nhân dân mến mộ thương yêu, mà còn góp công sức, tâm huyết, hết lòng thu thập, ghi chép, biên tập và hệ thống hóa tư liệu gia tộc, tấu trình lên triều đình xin được ân điển vinh phong cho đại tộc Nguyễn Cửu, góp phần xiển dương dòng tộc được rạng rỡ truyền đời. Là người khai khoa đầu tiên của tộc Nguyễn Cửu, song vì trải qua nhiều biến động của thời cuộc, nên sự nghiệp của Nguyễn Cửu Trường gần như chưa được ai, kể cả đa phần người trong tộc Nguyễn Cửu hiện nay biết đến. Vì thế, ở bài .