tailieunhanh - Quan hệ giữa pháp luật với hương ước trong quản lý làng xã dưới triều Nguyễn (1802-1884)

Bài viết trình bày nhà nước chú trọng tổ chức bộ máy quản lý nhà nước làng xã; mối quan hệ giữa pháp luật với các hương ước, lệ làng và mô hình quản lý làng xã dưới thời phong kiến theo cơ chế kép. | Quan hệ giữa pháp luật với hương ước trong quản lý làng xã dưới triều Nguyễn (1802-1884) QUAN HE GIU'A PHAP LUAT V 6 l H U C W G U d C TRONG QUAN LY LANG X A D U 6 l TRIEU NGUYEN (X80Z-I884) PHAM THI NGOC THU NGUYEN DUY BINH" HUtNH BA L O C " " L ang xa Viet Nam mdt thtfc the xa hdi dac biet, la te' bao quan trgng dd'i vdi sfl ton tai va phat trien cua da't ntfdc. Vi Vua Gia Long xac dinh rat rd vi tri, vai trd cua lang xa trong Chie'u dinh dieu Id htfdng dang cho cac xa dan Bic Ha: "Ntfdc vay, cac nha ntfdc quan chu Viet Nam ludn la hgp cac lang ma thanh. Ttf lang ma d^n cd nhtfng chii trtfdng, chinh sach va qui ntfdc, day dan nen tuc, vtfdng chinh Idy dinh chat che n h i m thtfc hien quan ly lang lang lam trtfdc" (1). Giai doan ttf 1802 de'n xa mdt each hieu qua. Md hinh quan Iy 1830, de quan ly lang xa, nha ntfdc da tien lang xa dUdi thdi phong kie'n dtfdc td chtfc hanh vide kiem tra hg tich b Bac Thanh, so theo mdt cd che' kep, chinh quyen b lang xa lieu cho bie't co 23 phu, 100 huyen, 848 vtfa do nha ntfdc td chflc, quan Iy theo qui tdng, xa, thon, phtfdng, van, trai, djnh, nha ntfdc lai cho phep lang xa cd sach. Sd'dinh thtfc nap la ngtfdi. So quyen ttf quan; nha ntfdc dung phap luat de dinh trong so thUdng hanh cila trieu Le la quan Iy, lai cho phep lang xa sil dung ngtfdi, de'n khi lam lai hg tich, dan nhtfng qui tfdc "le lang" Iam cdng eu dieu nhie'u ngtfdi gian xao, khai so' khdng thUc. hanhd lang. So dang len, vua (Gia Long) tha'y so' dinh kem di khdng b i n g long, nhtfng nghi nfldc Xua't phap ttf ed che' quan ly co truyen mdi binh dinh, chinh tri nen rdng rai, ndn neu tren, khi nghien ctfu ve quan ly lang tam de dd (2). Ve' to chtfc xa d trid'u vua Gia xa dtfdi trie'u Nguyin, tac gia mud'n tra ldi Long, Vu Qud'c Thdng nhan dinh: "hoang de cau hdi, trieu Nguyin da xii ly nhtf the' Gia Long tranh dgng den cac cd chd' xa, co nao md'i