tailieunhanh - Rèn luyện các hoạt động trí tuệ chung cho học sinh thông qua tìm lời giải và khai thác bài toán chứng minh hình học trung học cơ sở

Một trong những mục tiêu của môn Toán ở trường phổ thông là phát triển các năng lực trí tuệ chung, hình thành khả năng suy luận đặc trưng của Toán học. Trong bài báo này, tôi trình bày nghiên cứu về việc rèn luyện các hoạt động trí tuệ chung cho học sinh thông qua tìm lời giải và khai thác bài toán chứng minh hình học trung học cơ sở (THCS). Mỗi biện pháp đề xuất đều được làm sáng tỏ thông qua một số ví dụ minh họa. | TẠP CHÍ KHOA HỌC Khoa học Tự nhiên và Công nghệ, Số 8(3/2017) tr. 1 - 8 RÈN LUYỆN CÁC HOẠT ĐỘNG TRÍ TUỆ CHUNG CHO HỌC SINH THÔNG QUA TÌM LỜI GIẢI VÀ KHAI THÁC BÀI TOÁN CHỨNG MINH HÌNH HỌC TRUNG HỌC CƠ SỞ Hoàng Thị Thanh1 Trường Đại học Tây Bắc Tóm tắt: Một trong những mục tiêu của môn Toán ở trường phổ thông là phát triển các năng lực trí tuệ chung, hình thành khả năng suy luận đặc trưng của Toán học. Trong bài báo này, tôi trình bày nghiên cứu về việc rèn luyện các hoạt động trí tuệ chung cho học sinh thông qua tìm lời giải và khai thác bài toán chứng minh hình học trung học cơ sở (THCS). Mỗi biện pháp đề xuất đều được làm sáng tỏ thông qua một số ví dụ minh họa. Từ khóa: Hoạt động trí tuệ chung, Trung học cơ sở, Bài toán chứng minh hình học. 1. Đặt vấn đề Do tính đặc thù, môn Toán đòi hỏi học sinh (HS) phải thường xuyên thực hiện các hoạt động trí tuệ chung như phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, đặc biệt hóa, trừu tượng hóa. nên có nhiều cơ hội để rèn luyện các hoạt động trí tuệ này, đồng thời giúp hình thành ở HS khả năng suy đoán, tưởng tượng và phương pháp tư duy hiệu quả. Trong các bài toán hình học ở trung học cơ sở, bài toán thường gặp nhất là bài toán chứng minh. Các bài toán chứng minh hình học đã từng hấp dẫn nhiều thế hệ học sinh vì những lời giải đẹp. Chính vì vậy, tôi chọn bài toán chứng minh hình học để rèn luyện các hoạt động trí tuệ chung cho học sinh. 2. Các hoạt động trí tuệ chung . Phân tích và tổng hợp “Phân tích là tách (trong tư tưởng) một hệ thống thành những vật, tách một vật thành những bộ phận riêng lẻ. Tổng hợp là liên kết (trong tư tưởng) những bộ phận thành một vật, liên kết nhiều vật thành một hệ thống” [3]. Phân tích và tổng hợp là hai hoạt động trí tuệ trái ngược nhau nhưng lại là hai mặt của một quá trình thống nhất. Trong hoạt động giải toán, có thể hiểu phân tích (phép phân tích) là phương pháp suy luận đi từ cái chưa biết đến cái đã biết. Phân tích đi lên (suy ngược lùi) có sơ đồ như sau: B B0 B1 . Bn A. Phân