tailieunhanh - Báo cáo tổng kết đề tài: Nghiên cứu tuyển chọn giống đậu tương chịu hạn thích ứng rộng với các điều kiện sinh thái khó khăn do biến đổi khí hậu tại Tây Nguyên

Đề tài với mục tiêu chính đó là phát triển giống đậu tương chịu hạn, mở rộng diện tích đậu tương trên đất bỏ hóa 1 vụ, luân canh, xen canh, tăng vụ hợp lý cây đậu tương, góp phần chuyển đổi cơ cấu cây trồng, đưa năng suất từ 16 tạ/ha lên 18 – 20 tạ/ha một cách bền vững trong điều kiện sinh thái kho khăn do khí hậu biến đổi tại Tây Nguyên. | I. ĐẶT VẤN ĐỀ Trải dài trên 15 vĩ độ Bắc, Việt Nam có địa hình phức tạp và đa dạng khí hậu. Khí hậu Việt nam phân chia thành 2 mùa rõ rệt: mùa mưa khoảng 6 - 8 tháng từ tháng 5 - 6 đến tháng 9 - 11, mùa khô kéo dài 5 - 6 tháng tiếp theo. Việt Nam có khoảng 9,6 triệu ha đất canh tác, khoảng 2,5 triệu ha đất có tưới dành cho cây lương thực: lúa, ngô thì có tới 70% đất canh tác nhờ nước trời. Trong các thiên tai ở Việt Nam, khô hạn đã gây nhiều thiệt hại cho sản xuất, rất cần thiết phải nghiên cứu chọn tạo các giống cây trồng chịu hạn, trong đó có cây đậu tương. Việt Nam đang là nước phải nhập khẩu lớn về đậu tương, để giảm nhập khẩu và cạnh tranh được khi hội nhập quốc tế, bảo đảm công ăn việc làm cho nông dân, đậu tương Việt Nam phải giảm giá thành sản xuất, muốn vậy vấn đề chủ yếu là phải tăng năng suất lên 18 – 20 tạ/ha bằng các giống năng suất cao, chống chịu tốt (trong đó có tính chịu hạn). Trong điều kiện sản xuất nhờ nước trời, năng suất của các giống đậu tương ở vụ 3 chỉ phát huy được 1/2 tiềm năng, gặp thời tiết khô hạn không thuận lợi năng suất bị giảm tới 70 – 80%, gây thất thu rất lớn cho sản xuất và thu nhập của nông dân. Vấn đề đặt ra cho sản xuất đậu tương Việt Nam là phải có bộ giống đậu tương thích ứng rộng trong đó chỉ tiêu chịu hạn có vai trò đặc biệt quan trọng. Tây Nguyên là vùng lãnh thổ rộng lớn nằm trên độ cao 500 - 1000 m bao gồm 5 tỉnh Lâm Đồng, Đắk Lắk, Đắk Nông, Kon Tum, Gia Lai với diện tích là ngàn ha (chiếm 16,54% diện tích cả nước), trong đó đất nông nghiệp chiếm 1615,8 ngàn ha. Tây Nguyên có nhiều lợi thế trồng cây đậu tương: lượng bức xạ lớn, nhiệt độ tương đối ôn hòa quanh năm từ 18 – 350C, chênh lệch nhiệt độ ngày và đêm lớn thuận lợi cho quang hô hấp để đạt năng suất, chất lượng cao. Tuy nhiên hiện nay sự phát triển đậu tương ở Tây Nguyên là chưa tương xứng với tiềm năng, năm 2008 diện tích đậu tương của Tây Nguyên là 25 ngàn ha, năng suất đã đạt 17,7 tạ/ha cao hơn bình quân cả nước. Đậu tương trồng tập trung chủ yếu ở 2 .