tailieunhanh - Lý luận văn học nhìn lại và nghĩ tiếp

Bài viết trình bày cách nhìn, suy nghĩ về tình hình lý luận văn học hôm qua và hôm nay góp phần xây dựng môi trường sống và làm việc trung thực, cởi mở, biết tôn trọng ý kiến và sáng kiến cá nhân, vì sự phát triển lành mạnh, vì tiến bộ của lý luận văn học và sự nghiệp văn học nghệ thuật nói chung. | Tạp Bọc DHSP . LÝ LUẬN VĂN HỌC NHÌN LẠĨ VÀ NGHĨ TIEP NGUYỄN VĂN HẠNH - 1. Lý luận văn học là hệ thống những quan niệm tổng quát nhất về văn hạcT vê nguồn gôc bản chấu chức năng qui luật vận động và phát triển của văn học. Lý luận văn học có lúc đưực coi như là triết học về văn học Nhưng trôn í hực tế lý hìặn văn học thường bao hàm trong bản thân nó cẳ cơ sở triết học tư tưởng khoa học Tùy theo cơ sở triết học tư tưởng khoa học này mà hình thành những ỉ ý luận văn bọc khác nhau từ nơi này đến nơi khác từ thời kỳ này sang ĩhờỉ kỳ khác Giá trị của các hệ thống lý luận của văn học cũng râh khác nhau . Có hộ thống soi sang được nhiều mặt và sâu sắc hiện tượng vãn học tồn tạì lâu dài. Có hệ thống chỉ xuất hiện một ĩhời gian ngắn rồi rơi vào quên lãng. Lý luận cần thiếỉ chù mọi hoạt động của con người. Con người khác với các sinh vật khác trước khi ỉàm một việc gì5 đều hình dung trong óc công việc sắp làm nghĩa là có ý niệm có lý tưởng có lý về nó. Đặc trưng này càng Lhể hiện rõ hơn trong những hoạt động đòi hỏi cao về năng lực tư duy về sự sáng tạo như văn học nghệ thuật Không chi những người nghiên cứu khoa học mà cả nhiều người sáng tác văn học đều ý thức được vai trờ đặc biệt quan trọng của ìý luận văn học trong hoạt động văn học. Vãn học sử phê bình vãn học phương pháp luậĩỉ nghiên cứu văn học đều dựa vào ỉý luận vãn học dựa vào các khái niệm phạm trù nguyên tắc do lý hỉận vẫn học xác lập để phân tích đánh gìổ phân loại các hiện tượng văn học dù người thực hiện có ý thức hay không cổ ý thức rõ rệt về điều này. Trong hoàn cảnh của chúng ta hiện naỵs ỉàm iý luận nói chung làm lý luận văn học nó ị nêng có nhiều cái khó. Tư duỵ lý luận ổòi hỏi sự khái quát cao khă năng trừu tương hóa mạnh tính suy nghĩ dộc lập và sổng rạo. Dị sản tinh thần truyền thống chứng tỏ ta ít cổ sở trường về tư dụy lý lu ậm những ý Vỉện Khoa I1ỌC Xã hội vãng Nam Bộ. 3 Tạp chí KHOA 1ỈỌC DHSP Sổ 5 năm SCG5 tưởng quan niệm đặc sắc mới mẻ ở ta chỉ thường xuẩt hiện