tailieunhanh - Sử dụng lượng mưa vệ tinh đánh giá khả năng hạn khí tượng dựa trên chỉ số SPI cho khu vực tỉnh Thanh Hóa

Bài báo bước đầu nghiên cứu đánh giá sử dụng lượng mưa tháng của CHIRP. Chỉ số chuẩn hóa lượng mưa (SPI) theo các quy mô thời gian khác nhau (1,3,6 và 12 tháng) được tính toán xác định các sự kiện hạn khí tượng. Kết quả cho thấy, lượng mưa tháng của CHIRP khá phù hợp với quan trắc và có thể nắm bắt được các đặc điểm hạn KT cho tỉnh Thanh Hóa, và xác định 6 sự kiện hạn khí tượng điển hình, nghiêm trọng nhất sự kiên năm 1990-1994 và 2015-2016. | BÀI BÁO KHOA HỌC SỬ DỤNG LƯỢNG MƯA VỆ TINH ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG HẠN KHÍ TƯỢNG DỰA TRÊN CHỈ SỐ SPI CHO KHU VỰC TỈNH THANH HÓA Nguyễn Viết Lành1, Nguyễn Văn Dũng2, Trịnh Hoàng Dương3, Trần Thị Tâm3 Tóm tắt: Thanh Hóa là một trong những tỉnh chịu ảnh hưởng của hạn hán. Tuy nhiên, rất ít công trình nghiên cứu đánh giá hạn hán cho tiểu vùng Thanh Hóa, do thiếu sốliệu quan trắc, khó có thể nắm bắt diễn biến theo không gian về tình trạng hạn hán. Lượng mưa của CHIRP (Climate Hazards Group Infrared Precipitation with Station) với thời kỳ dài (1981-hiện tại), độ phân giải cao (5km), có tiềm năng lớn trong giám sát, cảnh báo và dự báo sớm hạn hán. Nhằm mục đích xây dựng công nghệ cảnh báo sớm hạn hán cho khu vực tỉnh Thanh Hóa. Bài báo bước đầu nghiên cứu đánh giá sử dụng lượng mưa tháng của CHIRP. Chỉ số chuẩn hóa lượng mưa (SPI) theo các quy mô thời gian khác nhau (1, 3, 6 và 12 tháng) được tính toán xác định các sự kiện hạn KT. Kết quả cho thấy, lượng mưa tháng của CHIRP khá phù hợp với quan trắc và có thểnắm bắt được các đặc điểm hạn KT cho tỉnh Thanh Hóa, và xác định 6 sự kiện hạn KT điển hình, nghiệm trọng nhất sự kiên năm 1990-1994 và 2015-2016. Hạn có xu thếxảy ra trên hầu khắp tỉnh Thanh Hóa; hạn nặng nổi trội ở phía bắc và phía tây bắc với tần suất 8-9%, hạn rất nặng nổi trội ở vùng phía đông nam và tây nam tỉnh Thanh Hóa với tần suất 3-4%. Hạn khítượng nghiêm trọng có tác động đáng kểđến sức khỏe thực vật và cây trồng ở Thanh Hóa. Từ khóa: Hạn hán, chỉsốchuẩn hóa lượng mưa (SPI), lượng mưa CHIRP Ban Biên tập nhận bài: 12/10/2018 Ngày phản biện xong: 25/11/2018 1. Mở đầu Theo đánh giá của các chuyên gia hạn hán đứng thứ 3 trong những thảm hoạ thiên nhiên ở Việt Nam. Hạn hán làm cho hàng ngàn ao hồ sông suối bị cạn kiệt, nhiều vùng dân cư thiếu nước sinh hoạt, nguy cơ cháy rừng cao, làm tăng khả năng xâm nhập, làm giảm năng suất cây trồng hoặc mất khả năng canh tác nông nghiệp. Hạn nhẹ thường làm giảm năng suất