tailieunhanh - Quan niệm về chủ nghĩa hậu hiện đại trong nghiên cứu văn học ở Việt Nam

Đối với nghiên cứu văn học Việt Nam cuối thế kỉ XX - đầu thế kỉ XXI, hiếm có trường phái lý thuyết nào gây được nhiều sự hào hứng và cả hoài nghi hơn chủ nghĩa hậu hiện đại. Chính vì vậy, việc nhìn nhận lại các quan niệm về chủ nghĩa hậu hiện đại trong nghiên cứu văn học Việt Nam thời gian qua là một việc làm cần thiết. Bắt đầu từ các tranh luận – đối thoại của giới nghiên cứu văn học Việt Nam về những vấn đề lý thuyết văn học, bài viết đi sâu vào việc phân tích những đặc trưng của văn học hậu hiện đại Việt Nam theo các quan niệm khác nhau của các nhà lý luận – phê bình. | TẠP CHÍ KHOA HỌC, ðại học Huế, Số 66, 2011 QUAN NIỆM VỀ CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ðẠI TRONG NGHIÊN CỨU VĂN HỌC Ở VIỆT NAM Phan Tuấn Anh, Nguyễn Hồng Dũng Trường ðại học Khoa học, ðại học Huế TÓM TẮT ðối với nghiên cứu văn học Việt Nam cuối thế kỉ XX - ñầu thế kỉ XXI, hiếm có trường phái lý thuyết nào gây ñược nhiều sự hào hứng và cả hoài nghi hơn chủ nghĩa hậu hiện ñại. Chính vì vậy, việc nhìn nhận lại các quan niệm về chủ nghĩa hậu hiện ñại trong nghiên cứu văn học Việt Nam thời gian qua là một việc làm cần thiết. Bắt ñầu từ các tranh luận – ñối thoại của giới nghiên cứu văn học Việt Nam về những vấn ñề lý thuyết văn học, bài viết ñi sâu vào việc phân tích những ñặc trưng của văn học hậu hiện ñại Việt Nam theo các quan niệm khác nhau của các nhà lý luận – phê bình. Bất cứ quá trình tiếp nhận lý thuyết văn học ở một quốc gia nào cũng ñược ghi dấu ấn bằng những cách hiểu mang bản sắc riêng của không gian văn hoá và tính truyền thống trong tư duy lý luận văn học ở quốc gia ñó. Bao giờ cũng vậy, bản thân những bản dịch từ nguyên tác chỉ mới là giai ñoạn khởi ñầu cho việc tiếp nhận một trường phái lý thuyết. Tuy bản thân quá trình chuyển ngữ cũng ñã bao hàm tính chất của sự tiếp nhận, bởi dịch thuật phần nào ñó vẫn mang tính sáng tạo cá nhân của người dịch trong cách hiểu, tuy nhiên, phải ñến sự xuất hiện của những cách hiểu mang tính sáng tạo bản ñịa, và sau ñó là những ứng dụng vào thực tiễn, thì một lý thuyết mới thực sự bước vào ñời sống của không gian tiếp nhận. Chính vì vậy, sự sôi ñộng, thậm chí là tranh luận trong ñời sống học thuật nước nhà về vấn ñề hậu hiện ñại gần 20 năm qua (tạm lấy ñiểm mốc bắt ñầu từ năm 1991) cũng ñã ñể lại một “di sản” nhất ñịnh. Dẫu còn nhiều bề bộn, nhưng những cách hiểu hậu hiện ñại mang bản sắc Việt cũng ñã chứng minh cho sức sống và sự lan toả của một vấn ñề lý thuyết văn học, hơn thế nữa, một khát vọng hoà mình vào bối cảnh và tâm thức chung của nhân loại trong thế kỉ mới. 1. ðặc trưng ñối thoại và tranh luận về chủ nghĩa hậu hiện ñại