tailieunhanh - Về thành hóa học từ dịch chiết etyl axetat của cây nhãn dê (Lepisanthes rubiginosa) thu hái tại huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên - Huế

Từ chiết xuất ethyl acetate của cây Lepisanthes rubiginosa được thu thập trên bãi biển ở huyện Phú Lộc, Thừa Tỉnh Thừa Thiên Huế, năm hợp chất: lupeol, diosmetin, axit heptadecanoic, β-sitosterol và β-sitosterol-3-O-β-Dglucopyranoside đã bị cô lập. Cấu trúc của chúng được xác định dựa trên phân tích FT- IR, MS, NMR phổ (1D và 2D) và so sánh với các chữ viết. Những hợp chất này đã được phân lập lần đầu tiên từ Lepisanthes rubiginosa. | Tạp chí Hóa học, 55(1): 1-5, 2017 DOI: Về thành hóa học từ dịch chiết etyl axetat của cây nhãn dê (Lepisanthes rubiginosa) thu hái tại huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên - Huế Phạm Thị Ninh1,2, Trần Thị Phương Thảo1*, Trần Văn Lộc1, Nguyễn Thị Dung1, Đỗ Xuân Cẩm3, Trần Văn Sung1 1 2 Viện Hóa học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam Học viện Khoa học Công nghệ, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam 3 Trường Đại học Nông lâm, Đại học Huế Đến Tòa soạn 16-12-2016; Chấp nhận đăng 6-02-2017 Abstract From the ethyl acetate extract of the plant Lepisanthes rubiginosa collected on the beach in Phú Lộc district, Thua Thien- Hue province, five compounds: lupeol, diosmetin, heptadecanoic acid, β-sitosterol and β-sitosterol-3-O-β-Dglucopyranoside have been isolated. Their structures were determined based on the analysis of the FT- IR, MS, NMR spectra (1D and 2D) and comparison with the literatures. These compounds have been isolated for the first time from Lepisanthes rubiginosa. Keywords. Lepisanthes rubiginosa, Sapindaceae, lupeol, diosmetin, heptadecanoic acid. 1. MỞ ĐẦU %) [4]. Dịch chiết nước vỏ cây Nhãn dê ở nồng độ 20 mg/kg thể trọng đã làm giảm đáng kể hoạt động của chuột. Ở nồng độ 100 mg/kg dịch chiết nước vỏ cây Nhãn dê có tác dụng tăng cường hoạt tính gây mê của thiopental, tăng hoạt tính dopaminergic và ức chế apomorphine [5]. Tinh dầu hoa cây Nhãn dê có hoạt tính ức chế tế bào ung thư phổi NCI- H187 với giá trị IC50 = 43,90 μg/ml [4]. Bài báo này thông báo kết quả ban đầu về thành phần hóa học của cây Nhãn dê thu hái tại bãi biển huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế. Cây nhãn dê hay còn gọi là Nhãn rừng, cây Kén Kén có tên khoa học là Lepisanthes rubiginosa (Roxb.) Leenh. thuộc họ Bồ hòn (Sapindaceae) là cây bụi hay cây gỗ nhỏ, cây thường gặp ở khu vực Nam Á, Đông Nam Á, châu Úc. Quả và hạt loài này có thể ăn được hoặc dùng để ủ, lên men làm rượu. Ngoài ra có thể dùng lá và rễ để làm thuốc an thần, chữa mất ngủ, chữa .