tailieunhanh - Một số cách dùng các từ "bị", "được" trong cuộc sống hàng ngày

Trong hệ thống từ tiếng Việt, “bị”, “được” là hai từ được xem xét ở khá nhiều phương diện. Riêng về mặt từ loại, việc xem xét hai từ này cũng đã có những ý kiến khác nhau. Còn xét về mặt dụng học, “bị”, “được” nhiều khi lại được đánh giá trong tư cách là các từ không độc lập mà phải kết hợp với các phụ từ khác để tạo nên cấu trúc lớn hơn. Vậy sự thay đổi của “bị” và “được” là gì, tại sao lại có sự thay đổi ấy, bài viết tập trung tìm hiểu những nội dung đó. | Sè 11 (205)-2012 ng«n ng÷ & ®êi sèng 1 Ng«n ng÷ häc vµ viÖt ng÷ häc Mét sè c¸ch dïng c¸c tõ "bÞ", "®−îc" trong cuéc sèng hµng ngµy A Study of Several Uses of Vietnamese words "bÞ", "®−îc ®−îc" ®−îc in Everyday Life NguyÔn v¨n ®en (ThS, §¹i häc S− ph¹m 2 Hµ Néi) Abstract In Vietnamese vocabulary, “bị” and “ñược” have been studied in a number of perspectives: syntactically, semantically, and pragmatically. The different ways of using these two words in Vietnamese have created new meanings of theirs. The changes in meaning in their turn are factors enriching the use of “bị” and “ñược” in Vietnamese everyday life. The article focuses on different uses of these two words in Vietnamese everyday communication. 1. Mở ñầu Trong hệ thống từ tiếng Việt, “bị”, “ñược” là hai từ ñược xem xét ở khá nhiều phương diện. Riêng về mặt từ loại, việc xem xét hai từ này cũng ñã có những ý kiến khác nhau. Còn xét về mặt dụng học, “bị”, “ñược” nhiều khi lại ñược ñánh giá trong tư cách là các từ không ñộc lập mà phải kết hợp với các phụ từ khác ñể tạo nên cấu trúc lớn hơn. Và chính ñiều này ñã tạo ra những thay ñổi về mặt ý nghĩa trong cách sử dụng hai yếu tố này. Sự thay ñổi ý nghĩa ấy cũng dẫn tới những khó khăn nhất ñịnh trong việc dịch thuật từ tiếng Việt sang một số ngôn ngữ khác trên thế giới. Vậy sự thay ñổi của “bị” và “ñược” là gì, tại sao lại có sự thay ñổi ấy, bài viết tập trung tìm hiểu những nội dung ñó. 2. Nội dung . ðặc ñiểm ngữ nghĩa của “bị” và “ñược” Khi nghiên cứu ý nghĩa của các từ “bị” và “ñược” trong tiếng Việt, các nhà ngôn ngữ học quan niệm ñó trước hết là những ñộng từ bị ñộng. Theo ñó, các ñộng từ bị ñộng lại ñược phân chia thành các hướng sử dụng căn cứ vào sắc thái tu từ của chúng. Cụ thể, “bị” ñược ñánh giá là yếu tố gắn với sắc thái tiêu cực, còn “ñược” lại gắn với ý nghĩa tích cực. Tuy nhiên, khi ñánh giá chúng theo sắc thái ý nghĩa như vậy, mỗi tác giả lại nêu ra những nhìn nhận riêng về hai từ này. Chẳng hạn, khi xét về ý nghĩa của từ “bị”, các tác