tailieunhanh - Cách xưng hô trong gia đình người Thanh Hoá

Nội dung bài viết trình bày về ngôn ngữ xưng hô trong giao tiếp chịu sự chi phối nghiêm ngặt của luật tôn ti nhưng xưng hô trong gia đình người Việt không phải là một thiết chế chặt chẽ, ổn định mà là đại lượng biến thiên làm thành hệ thống các hiện tượng ngoại biên được hiện thức hóa đa dạng và sinh động trong giao tiếp. Xưng hô trong gia đình người Thanh Hóa vừa có cái chung, vừa có nét riêng biệt, là một điểm thú vị. | Sè 1+2 (195+196)-2012 ng«n ng÷ & ®êi sèng 87 ng«n ng÷ vµ v¨n ho¸ CÁCH XƯNG HÔ TRONG GIA ĐÌNH NGƯỜI THANH HOÁ Lª thÞ v©n (Cao häc NN K11, §¹i häc Hång §øc, Thanh Ho¸) 1. Trong giao tiÕp tõ x−ng h« cã vai trß quan träng trong viÖc thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a nh÷ng ng−êi trùc tiÕp tham gia vµ ng−êi ®−îc nh¾c ®Õn trong giao tiÕp. VÒ ®¹i thÓ tõ x−ng h« ®−îc hiÓu lµ bao gåm toµn bé nh÷ng tõ dïng ®Ó x−ng hoÆc ®Ó h« cña con ng−êi trong ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷, víi môc ®Ých thiÕt lËp tiÕp xóc gi÷a c¸c nh©n vËt tham gia giao tiÕp vµ duy tr× diÔn biÕn giao tiÕp. §ång thêi béc lé th¸i ®é t×nh c¶m còng nh− vÞ thÕ cña nh÷ng ng−êi tham gia giao tiÕp trong mét bèi c¶nh giao tiÕp cô thÓ. Trong mét gia ®×nh ng−êi ViÖt ë giai ®o¹n hiÖn t¹i mét c¸ch ®Çy ®ñ nhÊt cã thÓ hiÖn tån 10 thÕ hÖ. NÕu lÊy “m×nh” lµm ®iÓm trung t©m ®Ó tÝnh, cã thÓ h×nh dung thø bËc trong gia ®×nh lín ®ã nh− sau: kÞ m×nh <= cô m×nh <= «ng m×nh <= bè m×nh <= b¶n th©n m×nh <= con m×nh <= ch¸u m×nh <= chót m×nh <= chÝt m×nh. Trªn thùc tÕ ë d¹ng biÓu kiÕn chóng ta chØ gÆp c¸c gia ®×nh hiÖn tån tèi ®a n¨m thÕ hÖ ®ã lµ: «ng m×nh <= bè m×nh <= m×nh <= con m×nh <= ch¸u m×nh. Tuy nhiªn c¸c gia ®×nh ng−êi viÖt hiÖn tån n¨m thÕ hÖ lµ rÊt hiÕm, ngay c¶ hiÖn tån bèn thÕ hÖ “tø ®¹i ®ång ®−êng” trªn thùc tÕ kh«ng cßn nhiÒu. C¸c gia ®×nh ng−êi ViÖt hiÖn nay chñ yÕu tån t¹i ba thÕ hÖ «ng bµ- cha mÑ - con c¸i vµ xu h−íng ngµy nay néi bé gia ®×nh ng−êi ViÖt phæ biÕn lµ hai thÕ hÖ gåm cha mÑ vµ con c¸i. Nh− vËy, giao tiÕp x−ng h« trong néi bé gia ®×nh ng−êi ViÖt diÔn ra chñ yÕu gi÷a c¸c thµnh viªn cïng mét thÕ hÖ víi nhau vµ gi÷a c¸c thµnh viªn thuéc c¸c thÕ hÖ kh¸c nhau. Trong c¸c mèi quan hÖ trªn quy t¾c øng xö gi÷a c¸c thµnh viªn trong néi bé gia ®×nh ng−êi ViÖt nh×n chung lµ rÊt nghiªm ngÆt vµ æn ®Þnh. Nh÷ng yÕu tè chi phèi quy t¾c øng xö ®ã tr−íc hÕt lµ luËt t«n ti, sau ®ã lµ chuÈn mùc x· héi vÒ ®¹o ®øc, phong tôc tËp qu¸n cña mét céng ®ång. Trong ®ã luËt t«n ti cã hiÖu lùc tuyÖt ®èi quyÕt ®Þnh x−ng h« gi÷a c¸c .