tailieunhanh - Đề ngữ và chức năng nghĩa của đề ngữ trong các tác phẩm của Nam Cao

Nam Cao không chỉ là một tác giả văn học nổi tiếng với những sáng tác mang đậm hơi thở của một thời, với những hình tượng nhân vật đã ăn sâu vào tiềm thức người đọc. Ông còn là một bậc thầy về sử dụng ngôn ngữ. Cái lối văn phong giản dị, tự nhiên đã làm nên một phong cách ngôn ngữ độc đáo không thể hòa lẫn. Thành phần câu tiếng Việt đề ngữ xuất hiện nhiều trong các sáng tác của ông đã góp phần không nhỏ vào việc khẳng định một phong cách ngôn ngữ Nam Cao: dung dị, đời thường mà sâu sắc. | Số 9 (227)-2014 NGÔN NGỮ & ĐỜI SỐNG 7 ĐỀ NGỮ VÀ CHỨC NĂNG NGHĨA CỦA ĐỀ NGỮ TRONG CÁC TÁC PHẨM CỦA NAM CAO TOPIC AND MEANING FUNCTIONS OF TOPIC IN THE WORKS OF NAM CAO LÊ THỊ BÌNH (TS; Trường Đại học Hồng Đức) Abstract: The paper studies syntax components of topic in term of semantics perspective. Meaning functions of topic is to state the theme of sentence and to be concretized by different roles. In particular, the aim is a highlight meaning role of theme. Key words: Theme/topic; meaning functions. Mở ầu Một thành công trong nghiên cứu ngữ pháp tiếng Việt những năm giữa thế kỉ XX là đã phát hiện thành phần chủ đề như một đặc trưng của câu tiếng Việt. Phát hiện này đã ổ sung vào danh sách thành phần câu tiếng Việt một thành phần mới mà trước đó (do mô phỏng các sách ngữ pháp tiếng Pháp) hông có. Cho đến nay, thành phần cú pháp này (với các tên gọi khác nhau: thành phần khởi ý, từ - ch đề, khởi ngữ, đề ngữ ) đã được nhiều công trình đề cập đến. Bài viết tập trung nghiên cứu thành phần cú pháp đề ngữ từ góc độ ngữ nghĩa. gữ liệu được khảo sát trong các tác phẩm của Nam Cao (xem Nguồn ngữ liệu) với 212 câu đơn sử d ng đề ngữ. Có thể nói, phong cách ngôn ngữ Nam Cao gần gũi với ngôn ngữ đời thường. Bởi ông đã iết vận d ng lời ăn tiếng nói của nhân dân một cách nhuần nhuyễn trong các sáng tác của mình trong đó thành phần đề ngữ được sử d ng như một phương tiện hữu hiệu. 1. Đề ngữ trong nghiên cứu cú pháp tiếng Việt Có thể nói, đề ngữ đã được Việt ngữ học nghiên cứu từ lâu. Cũng hông chủ quan khi nói rằng, đề ngữ là thành phần câu được thảo luận sôi nổi nhất. Khuynh hướng nghiên cứu ngôn ngữ hiện đại, ngữ pháp chức năng, ngữ pháp ngữ nghĩa cũng hông thể bỏ qua thành phần câu này. rong câu “Th Giá gửi rồi.”, rương ăn Chình và guyễn Hiến Lê cho rằng diễn tả thoại đề (đề, m c đích câu nói) và chủ từ không phải là một. Hai tác giả đã n u ra một thành phần câu có “chức v ri ng”, gọi là ch đề và định nghĩa: “Chủ đề là tiếng đứng đầu câu, dùng để diễn đạt thoại đề mà không